Nieuws Steden en stedelijke regio’s groeien uit tot metropolen. Over dit proces van metropoolvorming is nog relatief weinig bekend en zowel bij onderzoekers als bij beleidsmakers leven er nog veel vragen. Welke factoren zijn bepalend voor het proces van metropoolvorming, en welke rol kunnen beleidsmakers en bestuurders hierin spelen? De afgelopen jaren zijn metropolitane areas in toenemende mate een nieuw thema geworden bij zowel Europese, nationale als regionale beleidsvorming. Geen wonder want meer dan de helft van de Europese bevolking woont in polycentrische regio’s. Er zijn hoge verwachtingen van de ontwikkeling van deze gebieden. De kennis- en onderzoeksagenda ‘Polycentric Metropolitan Areas’ van het European Metropolitan network Institute (EMI) geeft een overzicht van de belangrijkste uitdagingen voor steden en stedelijke regio’s.
Opwaartse spiraal van metropoolvorming
Het proces van metropoolvorming richt zich op een tamelijk losse verzameling van dicht bij elkaar gelegen steden. Deze steden kunnen een voordeel behalen wanneer zij meer gaan samenwerken op functioneel, cultureel en institutioneel vlak. De uitdaging voor betrokken steden is omhoog te bewegen in het proces van metropoolvorming, de zogenoemde opwaartse spiraal van metropoolvorming. Dit geeft steden de mogelijkheid optimaal te profiteren van de voordelen die metropoolvorming biedt.
‘Polycentrische stedelijke regio’s in het proces van metropoolvorming - Afbeelding 1’
Bestuurders kunnen een belangrijke rol in het proces van metropoolvorming spelen. Zij kunnen, bijvoorbeeld, acties ondernemen die de functionele en culturele samenhang bevorderen, zoals de ontwikkeling van een goed functionerend metropolitaan vervoerssysteem en het verspreiden van informatie en kennis over wat de verschillende steden te bieden hebben. Toenemende functionele samenhang en regionale ‘mind set’ van bewoners en bedrijven vergroten vervolgens weer de noodzaak voor metropolitane samenwerking en afstemming.
Kennis- en onderzoeksagenda
De kennis- en onderzoeksagenda ‘Polycentric Metropolitan Areas’ is het resultaat van een uitgebreide literatuuronderzoek, een online enquête gehouden onder Europese steden en aanvullend case studie onderzoek in zes Europese metropoolregio’s. In deze regio’s hebben de onderzoekers tien tot twintig interviews afgenomen met stakeholders, onder andere regionale en lokale beleidsmedewerkers van verschillende afdelingen, wetenschappers, vertegenwoordigers private partijen en (semi)-publieke instellingen.
De agenda identificeert enkele belangrijke kennis- en onderzoeksvragen: welke factoren zijn van invloed op het proces van metropoolvorming? De uitdaging is dat metropoolvorming de steden mogelijkheden biedt om optimaal gebruik te maken van elkaars nabijheid. Samen kunnen zij een kritische massa organiseren die bepalend is voor het keuzeaanbod van voorzieningen, woningen en banen in een regio. Door krachten te bundelen kunnen de steden elkaars potentieel optimaal benutten. Het is hierbij van belang dat de metropoolregio’s niet teveel blijven hangen in de bestuurlijke vraagstukken maar zich richten op de (functionele) relaties die er al zijn. Daarnaast is het belang van de culturele dimensie vaak nog onderbelicht, terwijl juist deze de regio kan versterken door de regio in de ‘mental maps’ van de bewoners en bedrijven te krijgen: zij moeten de potentie van de regio inzien en ontdekken dat zij gebruik van elkaar kunnen maken.
Voor meer informatie over de kennis- en onderzoeksagenda ‘Polycentric Metropolitan Areas’ en de zes case studies: www.emi-network.eu
Door Evert Meijers
Senior onderzoeker Stedelijke en regionale ontwikkeling, TU Delft
