Nieuws Dat grondexploitaties bepaald niet meer de pijler onder de gemeentelijke begrotingen zijn, begint inmiddels wel door te dringen. Toch zijn de cijfers iedere keer weer alarmerend. Onderzoek van Deloitte uit het najaar van 2011 wees uit dat de tekorten van alle gemeenten samen in 2010 kunnen oplopen tot 2,4 miljard en in dit jaar zelfs tot 2,9 miljard. In 2010 zijn gemeenten voor het eerst begonnen om de verliezen van de grondbedrijven in de begrotingen te verdisconteren, zij het met ‘slechts’ € 760 miljoen. Deloitte verwacht dat zeker 35 gemeenten niet in staat zullen zijn de te verwachten directe en indirecte verliezen van het grondbedrijf op te vangen uit de reservemiddelen. Daarmee zijn het potentiële kandidaten voor een artikel 12-status.
Trend: realisme
Het nieuwe realisme en de gemaakte start met afboeken zijn positief, vindt Friso de Zeeuw. Hij verwacht dat de verliezen bij gemeenten die de feiten niet onder ogen durven zien, hoger zullen oplopen dan bij gemeenten die nu door de pijn heen gaan. Gebiedsontwikkelingen zijn geen melkkoeien meer en grondbedrijven geen flappentap meer voor de gemeentelijke begroting: dat is op zich een gezonde correctie, meent De Zeeuw.
Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe het dan wél moet. Juist gemeenten met een actief grondbeleid zijn nu de klos. Een meer terughoudend grondbeleid zal in veel gevallen beter op z’n plaats zijn, stelt hoogleraar Vastgoed- en Locatieontwikkeling Erwin van der Krabben. Hij pleit voor een organisch groeimodel waarin binnen hoofdlijnen kleinere initiatieven vanuit de markt leidend zijn in de invulling. Een ander alternatief is binnenstedelijke herverkaveling met zittende eigenaren, daarvoor is wetgeving dringend gewenst. In alle gevallen zullen in ieder geval zowel de traditionele ontwikkelaars als de gemeentelijke grondbedrijven hun bestaansrecht opnieuw moeten uitvinden.
Door Anne Luijten
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
