Casus De combinatie van een hypermodern station met OV-mogelijkheden en ruimte om te ontwikkelen in het hart van de stad maakt Rotterdam Central District tot een unieke locatie in Europa. Een hoogwaardig verblijfsgebied waar een bruisend stadscentrum met een 24-uurseconomie bij hoort. De centrale ligging in de Rotterdamse binnenstad en de mix van wonen (+ 650 woningen), werken (+ 15.000 arbeidsplaatsen), reizen en ontspannen maken van Rotterdam Central District een levendige stadsentree waar Rotterdam en Europa elkaar ontmoeten.
Winnaar van de NRP Gulden Feniks 2014. Wat kunnen we van deze unieke locatie in Europa leren?
Het RCD is een divers gebied waar zowel startende ondernemers als multinationals de ruimte hebben om zich verder te ontwikkelen en waar ‘het nieuwe werken’ perfect kan worden toegepast. Met de hogesnelheidslijn, RandstadRail, Rotterdam The Hague Airport, Schiphol en de haven in de nabijheid, is het een toplocatie voor (inter)nationale kantoren. Het Stationskwartier krijgt een onderscheidende identiteit. De gebiedspositionering is beschreven in de visie Weena|Glocal City District (GCD). Het is een gebied waar mensen graag verblijven en waarin ‘glocal’ bedrijven en instellingen zichtbaar in een open ‘global’ netwerk functioneren. De ruimtelijke uitwerking van het Rotterdam Central District is de Mixone. De Mixone is bedoeld om te ontmoeten en te faciliteren. In de Mixone moet de trots en kracht van Rotterdam naar voren komen. Draagvlak is gegenereerd door de gebiedsvisie samen met belangrijkste stakeholders vast te stellen. Gevestigde bedrijven staan erachter en ook nieuwe investeerders kunnen hierbij aansluiten. Met dit gebiedsconcept is een toekomstbeeld geschetst waarin partijen vertrouwen hebben en waarin zij hun belangen voldoende vertegenwoordigd zien. Het vormt de leidraad voor het project. Vanzelfsprekend wordt het plan bijgesteld aan de veranderende tijd, maar de ambitie blijft overeind: een kwalitatief en attractief vestigings- en verblijfklimaat rond het internationale vervoersknooppunt Rotterdam Centraal.
Lessen van dit project
Dit project is tot winnaar verkozen binnen de categorie ‘Gebiedstransformatie’ van de NRP Gulden Feniks 2014. Volgens de jury is de manier waarop de verkeerschaos tussen station en stad is opgelost een fenomenale prestatie. Volgens Arjen Knoester, Stadsontwikkeling gemeente Rotterdam, is optimale bereikbaarheid van en aanknoping met de binnenstad een voorwaarde voor succes van de ruimtelijke ontwikkeling. “Een hoogwaardige omgeving versterkt het gebruik van OV door comfort en aantrekkingskracht”, aldus Knoester.
De plannen voor deze gebiedstransformatie waren voor de crisis al gemaakt en kennen ook een aantal aanpassingen in de strategie en rol van de gemeente. Sinds 2009 werken gemeente en marktpartijen samen aan de uitwerking van de gebiedsvisie, en dan met name de marketing ervan, middels de publiek-private samenwerking Vereniging Rotterdam Central District. Volgens Knoester is er meer actieve aandacht voor een tijdelijke situatie zoals bij het Schiekadeblok, het Delftseplein, de Calandstraat en de Luchtsingel. “Het ontstaan van een community rond het Schiekadeblok en de uitspreiding ervan via het Luchtsingelinitiatief richting de Hofbogen is eveneens van grote betekenis voor het verankeren van het gebied aan de stad. Wat tot voor kort een achterkant van het gebied was, is nu de schakel tussen Noord en het centrum. In 2012 creëerde de Vereniging RCD al een doorgang in bestaand vastgoed om zodoende de directe looproute richting de Luchtsingel mogelijk te maken. Het bottom-up karakter en de sterke uitstraling ervan tot internationaal en zeker landelijk niveau (het initiatief haalde vele malen de landelijke pers) straalt op heel Rotterdam af op een positieve manier: met name het karakter van stad voor jonge, ondernemende mensen heeft het hele gebied een sterke impuls gegeven”, vertelt Knoester. Daarnaast speelt de overheid ook een actievere financiële rol in enkele cruciale ontwikkelingen (Schiekadeblok en Calypso).
Echter als kritische kanttekening bij dit project noemt de jury van de NRP Gulden Feniks dat tot nu toe een klein deel van alle beschikbare plintruimte is gevuld. Volgens Knoester is het een lastige opgave om de afspraken over plintinvulling/ kwaliteit werkelijk in te vullen. “Hiervoor initieert de gemeente wel intensiever contact met en tussen stakeholders”, voegt Knoester toe.
Hoofdlijnen van het programma van eisen
In het gebied is ruimte voor (her)ontwikkeling van circa 550.000 m² bvo, waaronder kantoren, recreatieve en maatschappelijke voorzieningen en ca. 650 woningen. Bij de programmatische invulling in de bebouwing en van de openbare ruimte volgens het “Mixone concept” wordt gestreefd naar een transparante overgang tussen de openbare ruimte en de functies in de plinten. Door de programmatische mix van kantoren, woningen, horeca, kleinschalige detailhandel, kunst en cultuur wordt een verblijfsklimaat gecreëerd waarin werknemers, bezoekers en bewoners elkaar ontmoeten in een 24-uurseconomie in het centrum van de stad bovenop het OV-knooppunt.
Resultaten tot nu toe
In 2012 is als eerst de Calypso, een gebouw met 400 appartementen en 10.000 m2 kantoor/voorzieningen in gebruik genomen. Anno 2014 zijn ook de grote infrastructurele bouwwerken zoals de Weenatunnel, RandstadRail, Rotterdam Centraal en Kruispleingarage, opgeleverd
Verder is de buitenruimte bij de Weena deels opgeleverd, zijn het Stationsplein, Kruisplein, Conradstraat, deels in uitvoering, is het Proveniersplein in werkvoorbereiding en is het Delftseplein deels gereed voor een tijdelijke inrichting.
Daarnaast is/wordt er bij veel bestaand vastgoed een kwaliteitsslag gemaakt: Hilton Rotterdam, Central Plaza (kantoor en retail), Delftse Poort en Weena 200. En ook zijn er leegstaande kantoormeters in het Weenahuis getransformeerd naar hotel Holiday Inn Express.
Wat betreft nieuwe ontwikkelingen is in de huidige situatie het Weenapoint 1e fase in uitvoering, de volgende fase van WeenaBoulevard begint met een hotel- en kantoorontwikkeling. En voor het Schiekadeblok is een traject gestart om een haalbare ontwikkeling te programmeren.
Tot slot zijn ook de ruimtelijke kaders voor de gebiedsontwikkeling (gebiedsconcept, structuurvisie en MER-rapport, welstandsparagraaf) bestuurlijk vastgesteld en is de Vereniging RCD opgericht.
Bron: NRP Gulden Feniks
Foto: Pro Rail/Stefan Verkerk
Zie ook:
- Verslag van de uitreiking NRP Gulden Feniks 2014
- ZoHo Rotterdam: Innoveren door leren, verbinden en creëren
- Rotterdam Central District doet mee aan pilot 'Duurzaam Gebied'
- Presentatie resultaten onderzoek Stadsinitiatief Luchtsingel
- Toonaangevende gebieden aan beide kanten van de rivier in Rotterdam
- 'I am Rotterdam', verslag Provada bijeenkomst
Cover: ‘Downtown Rotterdam, de op een na grootste stad van Nederland met het verbeterde en moderne Centraal Station’ door Alexandre Rotenberg (bron: Shutterstock)
Door Mirela Milosevic
Projectmedewerker Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft
Door Arienne Mak
Projectmedewerker bij Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft
