Casus Begin mei is Sidewalk Labs (een zusterbedrijf van Google) gestopt met de op data gebaseerde ontwikkeling van een smart city in de wijk Quayside van Toronto. De coronacrisis zou roet in het financiële eten gooien, hoewel er ook altijd discussie is geweest over de privacy van het project.
Quayside, een gebiedsontwikkeling aan de kust van het
Canadese Toronto, was sinds oktober 2017 dé belofte voor de smart city.
Internetgigant Alphabet (het moederbedrijf van Google) zou met een eigen
ontwikkelbedrijf (onder de naam Sidewalk Labs) het verlaten industriegebied Waterfront
Toronto omtoveren in een hypermoderne wijk. Sidewalk Labs wilde voor het
projectplan big data gebruiken, zoals voor optimale mobiliteit en een
stedenbouwkundig plan dat zo goed mogelijk rekening houdt met licht, geluid en
andere wensen van de gebruikers. Vervolgens zou het bedrijf ook data van de
gebruikers blijven verzamelen om de wijk zo goed mogelijk te laten functioneren.
Begin mei liet
projectleider Daniel Doctoroff weten dat Sidewalk Labs de handdoek
officieel in de ring gooit.
Replica
Het project, bedoeld voor de ontwikkeling van 50 duizend vierkante meter, is volgens Doctoroff niet haalbaar vanwege de impact van de coronacrisis op de vastgoedmarkt. “Het is te moeilijk geworden om het project financieel levensvatbaar te maken, zonder essentiële onderdelen van het plan op te moeten geven om van Waterfront Toronto een echt inclusieve, duurzame gemeenschap te bouwen.”
In de afgelopen 3 jaar heeft Sidewalk Labs al veel instrumenten ontwikkeld en gepubliceerd voor de realisatie en het onderhoud van een smart city. Zo lanceerde het bedrijf in 2019 een generatief-designtool voor gebiedsontwikkeling. Deze applicatie kon – rekening houdend met de vele eisen en wensen die komen kijken bij een gebiedsontwikkeling – miljoenen voorstellen maken voor het stedenbouwkundig plan. Vervolgens kon elk voorstel doorgerekend worden om de impact op dichtheid, mobiliteit, duurzaamheid, geluid en licht te bepalen.
Ook lanceerde Sidewalk Labs de applicatie ‘Replica’. Planologen kunnen hiermee via (geanonimiseerde) gegevens van mobiele telefoons bepalen hoe (lopend, fiets, auto, ov), wanneer (de tijdstippen) en waarom (werk, horeca, sport) mensen in een gebied bewegen en verblijven. Meer inzicht hierin, zo is de gedachte van Replica, kan helpen om betere interventies te verzinnen.
De plannen van Sidewalk Labs lagen al sinds het begin van het project onder vuur, vooral vanwege de gevolgen voor de privacy van de gebruikers. Eind 2018 noemde Jim Balsillie, mede-oprichter van het Canadese technologiebedrijf BlackBerry, het project 'een kolonisatie-experiment in toezichtkapitalisme dat probeert belangrijke stedelijke, maatschappelijke en politieke problemen plat te walsen'. Sidewalk Labs heeft altijd benadrukt dat het de verzamelde data nooit zou delen met externe partijen en waar mogelijk anoniem zou verwerken. Ook probeerde Sidewalk Labs vertrouwen te creëren met zijn voorstel om via tientallen signaalborden duidelijk te maken waar welke data verzameld zou worden.
Cover: "Toronto: waterfront skyline" (CC BY 2.0) by The City of Toronto
Smart cities in Nederland
In Nederland staat de ontwikkeling van de smart city nog in de kinderschoenen. Wel zijn er voorbeelden die de mogelijkheden aftasten. In Brandevoort bij Helmond moet een nog te bouwen wijk van 100 woningen voorzien worden van allerhande dataverzamelpunten om de mogelijkheden hiervan te testen voor betere mobiliteit, gezondheid en duurzaamheid. In Breda worden datasets gebruikt om wijkprofielen te maken die aangeven welke woningen en voorzieningen waar het hardst nodig zijn. Rotterdam werkt ondertussen aan een digitale kopie van de stad om het gebiedsontwikkelaars makkelijker te maken nieuwe projecten in te passen. In Den Haag experimenteert de wijk Bezuidenhout met de Leefbaarheidseffectrapportage, een door data gevoede tool die laat zien wat de gevolgen van een ontwikkeling in de wijk zijn voor de leefbaarheid ervan.
Op landelijk niveau is er het project ‘Een slimme stad, zo doe je dat’. De deelnemers hieraan, (landelijke en lokale) overheden, maatschappelijke organisaties en ontwikkelaars, willen samen een gereedschapskist ontwikkelen om op een goede manier (zoals rekening houdend met privacy) aan de smart city te werken. Dit jaar bepalen de deelnemers welke instrumenten zij als eerste willen lanceren.
Cover: ‘Toronto Waterfront - Flickr’ door The City of Toronto (bron: Flickr) onder CC BY 2.0, uitsnede van origineel