Verslag 2008 was een belangrijk jaar, stelt Anthony Townsend van de New York University. “In 2008 woonden er voor het eerst meer mensen in steden dan buiten steden. Deze ontwikkeling zet zich in hoog tempo voort.” Een tweede recente ontwikkeling is dat er meer mensen aan het internet verbonden zijn via mobiel internet dan aan vast internet. De manier waarop en hoe informatie kan worden opgevraagd verandert snel. Mensen zijn untethered, ongebonden, zoals Townsend dat graag noemt. Ten derde, ook in 2008, waren er voor het eerst meer objecten dan mensen verbonden met het internet. Denk hierbij aan bussen in het openbaar vervoer en huishoudelijke apparaten. Waar het internet voorheen een virtuele ruimte was waar mensen informatie delen, of het nou grappige kattenfoto’s zijn of de laatste gebeurtenissen in het Midden-Oosten, gaat de toekomst van het internet steeds meer over het verbinden van objecten in de fysieke wereld.
Verslag AMS Let’s Talk Solutions #3, 12 maart 2015
It’s a big deal, this is our moment. Within the next few decades we are going to define how human settlements will look like in the far future.
Grote technologiebedrijven zoals Cisco, IBM en Oracle zien in de afgelopen jaren een daling in de verkoop aan bedrijven. Daardoor zijn ze genoodzaakt om hun strategie te veranderen. In toenemende mate richten zij zich op de verkoop aan lokale overheden. Zij adverteren hun technologie als de oplossing voor een betere leefomgeving. De insteek is dat steden te groot worden om op conventionele wijze te worden gemanaged en dat IT de uitkomst biedt. Deze technologieën vinden gretig aftrek onder steden. Zo werd er in 2011 voorspeld dat de wereldwijde markt voor smart city-technologie zo’n 100 miljard dollar zal zijn in 2020. Uit onderzoek in opdracht van de Britse overheid in 2013 kwam echter een schatting van 408 miljard dollar voort voor hetzelfde jaar. Een jaar later werd de markt in 2020 zelfs op 1,56 triljard dollar geschat door een ander onafhankelijk onderzoeksbureau. “Er is wellicht een hype gaande, maar dit bedrag is maar zo’n 2 tot 3% van wat er wereldwijd wordt uitgegeven aan infrastructuur”, vertelt Townsend. “Dat terwijl deze relatief kleine investeringen ontzettend veel toegevoegde waarde hebben.”
‘Smart city-infrastructuur bepalend voor onze leefomgeving, maar wie mag het bouwen? - Afbeelding 1’
Oplossingen door open source
Volgens Townsend zullen de ware innovaties vanuit de samenleving komen. De technologieën van grote bedrijven, zoals smartphone-technologie, bieden mensen de mogelijkheid om ideeën uit te voeren. Een voorbeeld is Foursquare. De oprichter startte drie ondernemingen voordat hij de huidige vorm vond - zonder vrije toegang tot de mogelijkheden van smartphones was de app niet mogelijk geweest. De app laat mensen toe om interessante plekken in de stad te markeren en beoordelen via internet en GPS op hun telefoon. Al gauw ontstaat er een gepersonaliseerde kaart van plekken die de gebruiker interesseren. “Deze smart city-technologie gaat niet om veiligheid, optimalisatie en winst. Het gaat erom dat de stad leuk, mysterieus en prettig wordt”, aldus Townsend.
Een app die in New York een succes is geworden is een kaart van de bomen in de stad, gemaakt in het kader van de groene stad. Mensen kunnen de eigenschappen van een boom opvragen en zien waar andere bomen staan. In een gebied als Manhattan, waar bomen schaars zijn, wordt dat gewaardeerd. Met een tweede, nooit uitgebrachte versie konden mensen bomen toevoegen als ‘vriend’ en zien wie de boom nog meer heeft ‘bevriend’ waardoor spontane contacten ontstaan. Dergelijke (ludieke) ideeën komen simpelweg niet voort uit grote bedrijven. Maar de technologieën die zij op de markt brengen geven mensen wel de mogelijkheid om daadwerkelijk iets bijzonders te scheppen.
Tegelijkertijd is er een verschuiving van de verwachtingen van technologiebedrijven. Zij stellen hun winstverwachtingen bij en richten zich naast overheden op een ander publiek. Een voorbeeld is het initiatief van Intel om technologie in handen van gebruikers te leggen. Het bedrijf zet platforms op waar mensen worden gestimuleerd om nieuwe toepassingen te bedenken met behulp van hun technologie. Hetzelfde is terug te zien bij grote investeerders. Zij zoeken naar ideeën van onderaf. Zo is het mogelijk dat een bedrijf als Uber in vijf jaar van niets groeit tot een waardering van 40 miljard dollar.
Townsend ziet daarnaast een verandering in de politiek. Veel overheden beseffen zich nu de toegevoegde waarde, risico’s en kosten van smart cities. Volgens de onderzoeker nemen de lokale overheden terecht een leidende rol in de ontwikkelingen. Zij nemen de leidende rol over van technologiebedrijven. In de afgelopen twee jaar stellen steeds meer steden een technologisch plan op.
Daarnaast signaleert Townsend een grote toename van onderzoek op academisch niveau. “Smart cities zijn de grootste aanjager van investeringen en onderzoeken in de afgelopen 50, misschien wel 100 jaar. AMS is hier een voorbeeld van. Mensen die nucleaire wapens ontwierpen, wenden hun breinmassa nu aan voor de studie van de stad. Dat geeft potentie.”
‘Smart city-infrastructuur bepalend voor onze leefomgeving, maar wie mag het bouwen? - Afbeelding 2’
Het gaat niet om technologie
Volgens Joost Brinkman van Accenture gaat het niet zozeer om de technologie, maar om de samenwerking. Dat zorgt ervoor dat technologieën ook daadwerkelijk ingezet kunnen worden. Dat vertelt ook Frank Kresin (Waag Society): “De bottom-up-innovaties zijn interessant, maar zijn vaak niet goed op te schalen. Door deze ideeën te combineren met de schaalbaarheid van de overheid, kennisinstituten of bedrijven, kan er grotere impact verwezenlijkt worden.” Maar, stelt Kresin, men moet wel op de hoede zijn voor de invloed van grote technologiebedrijven. Het risico is dat zij teveel macht in handen krijgen zodra veel van de technologische infrastructuur van hen is. Zodra alle netwerken, sensoren en besturingssystemen gesloten zijn is de macht volledig in private handen. “We moeten kritisch blijven en ervoor zorgen dat de infrastructuur open en toegankelijk blijft voor iedereen. Dit kunnen we doen door de infrastructuur als burgers samen met de overheid te ontwikkelen, en dit niet alleen te laten doen door grote bedrijven.”
Smart cities worden gerealiseerd door middel van technologieën ontwikkeld door slimme bedrijven. Maar om een omgeving te creëren waarin de maatschappij in smart cities kan bloeien, is enige voorzichtigheid nodig. De infrastructurele kaders moeten van de publieke kant komen, stelt Townsend, want “we gaan in de komende eeuw meer steden bouwen dan de mensheid tot nu toe heeft gedaan en zullen daar voor lange tijd aan vastzitten”.
Deze bijeenkomst is onderdeel van een serie AMS Events
Zie ook:
- Naar een lerende stad voor iedereen
- Voorbij blauwdruk en algoritme: naar een nieuwe cultuur van maken
Cover: ‘2015.03.24_Smart city-infrastructuur_660’
Door Wilson Wong
Project Manager at Ideal Projects
