Opinie Als het gaat om de financiële continuïteit zijn kleine corporaties veel kwetsbaarder dan grote. Grote corporaties kunnen risico’s beter spreiden. Ik verwacht dan ook dat een nieuwe, financieel geïnspireerde fusiegolf aanstaande is. Ik vind dit voor de volkshuisvesting een wenkend perspectief.
Vindt minister Blok investeringen in woningbouw niet belangrijk? – meerhoofdig bestuur geen panacee – eerder te veel dan te weinig corporaties – grote corporaties prima regionaal verankerd en minder kwetsbaar
Investeringen geen prioriteit
Dat de verhuurdersheffing bij minister Blok in beton is gegoten, is geen nieuws. Eerder gaf hij wel aan bereid te zijn de heffing te differentiëren. Tijdens een werkbezoek in Winschoten nam de minister van Wonen en Rijksdienst een voorschot op hoe hij zich dat voorstelt. Hij gaf te verstaan dat de krimpgebieden wat hem betreft worden ontzien. Gebieden met druk op de woningmarkt, moeten meer bijdragen aan de verhuurdersheffing. Binnenlands Bestuur meldt dat Blok dit ook de gedeputeerden van Groningen, Limburg en Zeeland heeft voorgehouden. Het heeft alles weg van een klassiek voorbeeld van verdeel en heers.
De werkloosheid in de bouw neemt hals over kop toe. Het EIB hees deze week de stormbal, maar minister Blok biedt geen helpende hand. Als corporaties in gebieden met een grote vraag naar woningen meer geld aan de minister van Financiën moeten overmaken, komen daar de investeringsmogelijkheden verder onder druk. Met als gevolg: langere wachtlijsten voor een huurwoning. Het is de wereld op zijn kop: daar waar investeringen noodzakelijk zijn, nemen de mogelijkheden om te investeren verder af. Het heeft er alle schijn van dat investeringen bij minister Blok geen prioriteit hebben.
Eén bestuurder
Het advies van de commissie-Hoekstra geeft een nieuwe impuls aan de discussie over één of meer bestuurders en aan het debat over de schaal van corporaties. De commissie stelt dat een meerhoofdig bestuur de voorkeur verdient boven een bestuur dat uit één persoon bestaat. De Alliantie kent een besturingsmodel met één bestuurder en onze Raad van Commissarissen staat niet te trappelen om hier een einde aan te maken. Ik voel me aangesproken. Terecht benadrukt de commissie de noodzaak van georganiseerde tegenspraak. Zonder tegenspraak ligt zonnekoningengedrag op de loer. Het is zeer de vraag of dit alleen plaatsvindt in Raden van Bestuur. Een corporatie met één bestuurder heeft vaak sterke directeuren. Uit eigen ervaring weet ik dat deze prima in staat zijn tegenspel te leveren. Een keuze voor een meerhoofdig bestuur is in mijn ogen geen panacee voor de zonnekoningenkwaal. Ook Rochdale had in de tijd dat Hubert Molenkamp er de scepter zwaaide twee bestuurders en SNS had een Raad van Bestuur van maar liefst vier personen. Desondanks zijn ongelukken niet voorkomen.
Schaalvergroting
Er zijn bijna 400 woningcorporaties en gemiddeld heeft een corporatie 6000 woningen. Geïnspireerd door het rapport over het toezicht wordt opnieuw de vraag gesteld: is de schaalvergroting niet te ver doorgeschoten? Corporaties zouden niet groter mogen zijn dan 10.000 woningen. Weer is het doel uitstekend, maar het middel slecht. Het doel is namelijk het bevorderen van lokale en regionale verankering. Ik stel voor om hier uitroeptekens achter te zetten. Ik ben er echter van overtuigd dat ook grote corporaties prima handen en voeten kunnen geven aan regionale verankering. Er waren in Nederland ooit meer dan 600 lokale Rabobanken. Nu zijn het er bijna 140. Toch is de Rabobank nog steeds een ‘bank dichtbij’. De waterschappen hebben een enorme schaalvergroting doorgemaakt, zonder dat ik hier klachten over gehoord of gelezen heb. We hebben in Nederland 90 ziekenhuizen. Nergens lees ik dat het er meer moeten worden. In mijn ogen zijn er eerder te veel dan te weinig corporaties. Van corporaties wordt steeds meer verwacht en versterking van de professionaliteit is een vereiste. Kleine corporaties kunnen steeds moeilijker aan de opgeschroefde eisen voldoen. Als het gaat om de financiële continuïteit zijn kleine corporaties veel kwetsbaarder dan grote. Grote corporaties kunnen risico’s beter spreiden. Ik verwacht dan ook dat een nieuwe, financieel geïnspireerde fusiegolf aanstaande is. Ik vind dit voor de volkshuisvesting een wenkend perspectief.
Jim Schuyt
28 januari – 1 februari 2013
Zie ook:
Cover: ‘corporatiewoning | wikimedia commons’ door CorporatieNL (bron: Flickr) onder CC BY 2.0, uitsnede van origineel
Door Jim Schuyt
