Van rioolzuivering naar Buitenwerkplaats

‘Het moet hier gaan bruisen’

Het is niet ongebruikelijk dat architecten de laatste tijd de rol van ontwikkelaar aannemen. Dat gebeurt meestal echter op het niveau van individuele panden. Waarom heb je het initiatief genomen voor een herontwikkeling van een compleet gebied?

‘Allerlei deuren uit het verleden gingen bij dit project bij mij open. De eerste deur al heel vroeg: ik groeide op in de nabijheid van Landgoed Lemferdinge, in de landgoederenzone van Eelde-Paterswolde. Daar bevond zich ook een kleine rioolzuivering. Ik vond dat een magische plek, met onder meer een gemetselde toren waar je op kon klimmen en een prachtig uitzicht had. Onder de oppervlakte bleef deze ervaring me bij, tot vorig jaar mijn oog viel op een advertentie in de krant. Twee rioolzuiveringen te koop: een in Siddeburen en een in Slochteren. Bij die laatste zag ik in een flits de parallelliteit met mijn jeugd. Een bijzondere plek, die grenst aan de historische Freylemaborg en het Overbos. Een plek waar je niet eindeloos hoeft te wachten voordat je ervan kunt genieten: er zijn al bijzondere bouwwerken, er staan al grote bomen. Een plek ook waar je een prachtige spanning tussen de overwoekerende natuur en cultuur kunt voelen. Een interessant gegeven, waar ik meer mee wilde doen.’

Hoe verhoudt dit project zich tot het werk van Onix Architecten? Zit daar ook een parallelliteit?

‘We bouwen met Onix al enige tijd houten kunstinstallaties, waar we gebieden en plekken mee op de kaart zetten. Klein, groot, voor tijdelijk gebruik of meer permanent. Dat gaat bij mij terug op mijn roots in Eelde, waar ik 30 jaar lang praalwagens voor het bloemencorso heb gebouwd – samen met de mensen in de buurten. Zonder geld, maar met liefde samen iets bouwen: geweldig mooi. In die lijn hebben we later onze eerste installatie in Bareveld gebouwd, langs het oude Star-spoorlijntje. In de jaren die volgden hebben we projecten in Maastricht, Estland, Colorado, Groningen en Tilburg uitgevoerd. Goed voor de teambuilding binnen het bureau. Maar ook om bepaalde thema’s op de kaart te zetten. Zoals de kubus voor de hutboom, die wijst op het belang van groen in de stad maar waarmee je ook zonder veel geld een prima starterswoning kunt bouwen. Deze zomer werd een theatervoorstelling van Poplart gespeeld in de verplaatsbare houten kubus die Onix heeft ontwikkeld en die zich voor allerlei gebruik – waaronder wonen – leent.’

Zit er ook nog een diepere gedachte achter de bouw van dit soort installaties?

‘Ik ben nu een jaar of 50, dan kom je op een punt dat je denkt: waar sta ik in mijn vakgebied, wat is mijn ideologie? Ik zou meer aandacht willen vragen voor het leren door het samen doen. Maar ook voor het je gezond voelen door dingen te bouwen. Net als vroeger: samen met je vriendjes hutten bouwen, in de buitenlucht. Toen niemand nog van obesitas bij de schoolgaande jeugd had gehoord. Het bouwen en de architectuur is op een grote afstand komen te staan, dat wil ik doorbreken. Verschillende generaties, allerlei disciplines. Dat heb ik wel geleerd bij het corso: iedereen hoort erbij. Projecten van een dag, een week, een seizoen: alles is mogelijk. Wij hebben binnenkort allerlei bouwpakketten beschikbaar, die je met groepjes in elkaar kunt zetten.’

Hoe wil je de herontwikkeling van de rioolzuivering concreet gaan vormgeven?

‘Het samen buiten werken bracht me de nieuwe naam voor het gebied: Buitenwerkplaats Slochteren. Net zo goed als de Freylemaborg ooit een buitenplaats was. Die is nu onderdeel van het dorp geworden, deze rioolzuivering is de nieuwe plek aan de rand van het dorp. Om de nieuwe bestemming handen en voeten heb ik een apart bedrijf opgericht, dat verantwoordelijk is voor de herontwikkeling. In termen van potentieel programma viel woningbouw al snel af, dat is op deze plek in Slochteren niet toegestaan. Maar recreatie, educatie, cultuur en de werkplaats kunnen hier heel goed samengaan. Mits ik dat in het aangepast bestemmingsplan weet te krijgen. Samen met de gemeente Slochteren ben ik nu bezig om de herontwikkeling verder vorm te geven. De gemeente omarmt het initiatief. Daarnaast ben ik bezig met een aantal onderwijsinstellingen, om te kijken of zij hier activiteiten op het terrein willen organiseren. Alle partijen die meedoen moeten ook mee-investeren; ik zie het als een nieuwe coöperatie.’

Dit is al met al een zeer ambitieuze onderneming, die je naast je reguliere werk voor Onix er bij doet. Wat is voor jou de drive?

‘Ik moet het zelf een leuke plek vinden om naar toe te gaan. Ik wil het zo organiseren dat het geen geld kost en mij energie geeft. Daarnaast straalt het uiteraard ook af op het bureau. Allerlei concepten die wij zelf ontwikkeld hebben kunnen hier getoond worden, zoals de High Five-woning van 72 m2 die je zelf – onder onze begeleiding – in vijf weekenden in elkaar kunt zetten. We hopen dat binnenkort een familie in Winde hiervan een eerste exemplaar bestelt. In Slochteren bouwen we er ook een op, die ter plekke als multifunctionele schuur gaat fungeren. Niet in de laatste plaats wil ik Slochteren op de kaart zetten. Er wordt altijd gezegd dat de zuidkant van de stad Groningen de meest interessante is, richting de kop van Drenthe. Met een boog linksom Groningen heen zou het dan steeds minder worden. Hier, aan de zuidwestkant van de stad, zou het dan het minst aantrekkelijk zijn. Maar ik zie de toekomst juist wel hier en wil dat simpele “marktdenken” doorbreken; dat slaat alle initiatieven dood. Er loopt hier een prachtige weg vanuit de stad naartoe, dit moeten mensen willen ontdekken. Het moet hier gaan bruisen.’