Opinie Als het aan Waterschapsbestuurder Bea de Buisonjé ligt geven waterbeheerders geen prioriteit aan het oplossen van de woningnood, zoals Ties Rijcken in een opiniebijdrage op Gebiedsontwikkeling.nu beweert. Het is volgens De Buisonjé eerder andersom: er moet veel meer rekening gehouden worden met klimaatadaptatie in gebiedsontwikkeling. "Waar de horizon voor de woningbouwopgave twee decennia verder ligt, beginnen de gevolgen van klimaatverandering dan steeds sterker door te werken."
In zijn opiniebijdrage Watersector als wonder voor de woningnood beargumenteert publicist Ties Rijcken dat waterbeheerders hun verschillende rollen moeten heroverwegen, om zo bij te dragen aan het oplossen van de woningnood. Hij gaat daarbij in op de rol van de waterbeheerder als initiatiefnemer, aanmoediger en facilitator van woningbouwplannen. Vanzelfsprekend onderken ik de verantwoordelijkheid van de waterbeheerder bij bredere maatschappelijke vraagstukken. Die worden wat mij betreft echter beter gediend door prioriteit bij klimaatadaptatie te leggen.
Marginaal
De waterbeheerder als initiatiefnemer van ruimtelijke ontwikkelingen wordt door Rijcken verbeeld met een lang lintdorp van villa’s met heuvelzicht. Toch is het grondbezit van waterbeheerders over het algemeen marginaal: het biedt geen substantiële oppervlakten of geschikte locaties voor woningbouw. Overigens heeft het waterbeheer al een enorme bijdrage geleverd aan de woningopgave van Nederland door overal en altijd te zorgen voor droge voeten. Via peilbeheer en waterkeringen is het hele spectrum van ruimtelijke functies maximaal gefaciliteerd.
Het inzetten van beperkte beschikbare ruimte voor het sectorale vraagstuk van woningbouw brengt ook de vraag met zich mee hoeveel ruimte we nodig denken te hebben voor het urgente vraagstuk van klimaatadaptatie. Watersystemen staan immers onder druk, het ontwikkelen van waterbergingen en de benodigde flexibiliteit in waterbeheer vraagt juist inschikken van andere functies.
Ruimtelijke puzzel
In de rol van aanmoediger zie ik een passende positie voor de waterbeheerder die op regionale schaal belangen met elkaar verbindt. Klimaatadaptatie is een enorme driver voor ambities rond modern waterbeheer, maar ook andere transities zoals energie, landbouw en circulaire economie haken aan alle onderdelen van de watercyclus. Al deze opgaven vragen extra investeringen en een complexe en continue belangenafweging, specifiek in het ruimtelijke domein. De heldere boodschap 'Niet alles kan' dat we kennen uit het stikstofdossier is ook toepasbaar op veel maatschappelijke en ruimtelijke vraagstukken.
Het opnieuw leggen van de ruimtelijke puzzel van Nederland is een enorme uitdaging waarbij een actievere rol van de waterbeheerder essentieel is
Het opnieuw leggen van de ruimtelijke puzzel van Nederland is een enorme uitdaging waarbij een actievere rol van de waterbeheerder essentieel is om klimaatopgaven aan te kunnen. Waterbeheervraagstukken dienen daarom scherper op de ruimtelijke kaart komen staan. Het ontwikkelen van watersysteemperspectieven, in samenwerking met maatschappelijke partners, betekent dat de waterbeheerder uit de dienende beheergerichte rol moet komen.
Integrale benadering
Met de rol van facilitator (de waterbeheerder die zich terugtrekt en woningbouw zo gemakkelijk mogelijk maakt) heb ik grote moeite. Het uitstellen van passende klimaatadaptieve keuzes in ruimtelijke ontwikkeling verschuift de kosten op langere termijn naar het publieke domein. Dan krijgen de volgende generaties de rekening gepresenteerd. Een traditionele faciliterende sectorale benadering zoals Rijcken voorstelt voor de woningbouwopgave, gaat ons niet helpen in de transitieopgaven voor Nederland. De roep om een ruimtelijk regisseur, in de gedaante van een minister van ruimte of breed gedragen Regionale Investeringsagenda’s klinkt steeds luider.
Klimaatadaptatie
Waar de horizon voor de woningbouwopgave twee decennia verder ligt (bevolkingskrimp is aanstaande), beginnen de gevolgen van klimaatverandering dan steeds sterker door te werken. Dit plaatst de rol van water in een ander perspectief dan alleen een faciliterende functie voor de huidige woningopgaven.
Ik sta voor een rol van de waterbeheerder die het gesprek aangaat over de integratie van alle ruimtelijke opgaven. Iedereen die betrokken is in deze dialoog vraag ik hun traditionele mitsen, maren en belangen te heroverwegen. Het is essentieel om in samenwerking te bouwen aan een toekomst die robuust is ten aanzien van klimaatverandering, circulair in het gebruik van grondstoffen en een duurzaam energiegebruik kent. De woningopgaven nemen we dan en passant mee.
Wilt u reageren op dit artikel of een gastbijdrage voor Gebiedsontwikkeling.nu schrijven over een ander onderwerp? Bekijk dan hier de mogelijkheden.
Dit artikel verscheen eerder op h2owaternetwerk.nl
Cover: ‘Bea de Buisonje’ door Waterschap Amstel, Gooi en Vecht (bron: agv.nl)
Door Bea de Buisonje
Lid Dagelijks Bestuur bij Waterschap Amstel, Gooi en Vecht
