Luchtfoto van het Amsterdam-Rijnkanaal door Steve Photography (bron: Shutterstock)

Watersector als wonder voor de woningnood

1 juni 2021

2 minuten

Opinie Het woningnoodvraagstuk is een uiterst complex samenspel van macro-economische omstandigheden, bevolkingsgroei, woonwensen, subsidiestructuren en ruimtelijke ordening. In dit geheel speelt de watersector een kleine rol. Niettemin kunnen ook waterbeheerders en waterbeleidsontwikkelaars een creatieve bijdrage leveren, stelt publicist Ties Rijcken.

Waterbeheerders bezitten gebieden voor onderhoud of als ruimtelijke reservering. Ze kunnen eens resetten en zich afvragen of het vrijhouden van deze gebieden wel zo noodzakelijk is als zij wellicht al decennia vanzelfsprekend achten.

Laatst nam ik een kijkje langs het Betuwepand van het Amsterdam-Rijnkanaal. Langs de zuidoever, een strook van 60 meter breed, gebeurt nu niks. Er zijn met een minimale inspanning schitterende kavels in particulier opdrachtgeverschap te realiseren (met uitzicht op de Utrechtse Heuvelrug, echt waar!). 1000 woningen leveren hier de overheid minstens 150 miljoen euro op (en een primeur als het langste nieuwe dorp van Nederland). “Maar die strook is nodig voor het beheer!” Daar is toch wel wat op te verzinnen?

Een stapje groter in potentieel volume betreft gebieden die waterbeheerders niet bezitten maar waar ze een dominante beheersrol hebben. Het Wereld Natuur Fonds maakt woningbouw integraal onderdeel van de financieringsstructuur van hun plan Levende Rivieren: uiterwaarden herontwikkelen in combinaties van delfstofwinning, nevengeulen, natuur én nieuwe woningen. Complexe gebiedsontwikkeling dus, noeste arbeid.

Rijkswaterstaat, de waterbeheerder, kan lokale partijen activeren en aanmoedigen om dit aan te gaan. Met deze twee benaderingen kunnen we al 10 procent van de gewenste miljoen nieuwe woningen halen.

De bulk van de opgave ligt natuurlijk in het binnendijks gebied. Ook hier kan de waterbeheerder zijn verantwoordelijkheden eens heroverwegen in het licht van de woningnood. Een ontwikkeling van de laatste jaren is dat de watersector een grotere rol naar zich toetrekt in de ruimtelijke ordening: de watertoets als juridisch instrument, klimaatadaptatie gesubsidieerd vanuit het Deltafonds en Meerlaagsveiligheid als veiligheidsbenadering. Het is de bedoeling dat dit bouwwerken en een leefomgeving oplevert van een hogere kwaliteit. Maar leidt het ook tot een groter bouwvolume? Dat kan toch niet, want extra eisen vertragen het proces. Mijn derde idee is daarom dat de waterbeheerders zich (waar dat kan) bij woningbouwprojecten juist terugtrekken: maak het de woningbouwers zo makkelijk mogelijk. Vooral de tweede laag van Meerlaagsveiligheid levert veel gedoe en weinig meerwaarde (ga er maar eens aan rekenen).

Bij deze 3 benaderingen is de waterbeheerder respectievelijk eigenaar en initiatiefnemer, primaire beheerder en aanmoediger, en secundaire beheerder en facilitator. Het lijkt mij een goede zaak als de waterschappen en Rijkswaterstaat een scan doen in hun beheersgebieden naar deze rollen en naar hun potentiële bijdrage aan de woningnood die miljoenen mensen treft.


Cover: ‘Luchtfoto van het Amsterdam-Rijnkanaal’ door Steve Photography (bron: Shutterstock)


Ties Rijcken door Ties Rijcken (bron: LinkedIn)

Door Ties Rijcken

Innovator en publicist over water en verbonden aan de Technische Universiteit Delft


Meest recent

Laurierkwartier door AM Gebiedsontwikkeling (bron: AM Gebiedsontwikkeling)

AM kijkt achterom voor beter zicht op sociaal duurzame projecten

Stadssocioloog Dylhan Groenendijk ging aan de slag bij AM en wil de sociale impact van het bedrijf verder te vergroten. Hij bezoekt onder meer opgeleverde projecten. Welke indrukken levert die exercitie hem op?

Interview

2 april 2025

SKG Jaarcongres 2025 door Sander van Wettum (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

SKG Jaarcongres 2025 in teken van bouwen aan nieuw vertrouwen

Het Jaarcongres 2025 van de SKG zit erop. Ruim 200 gebiedsontwikkelaars kwamen samen in de Prodentfabriek in Amersfoort. Dit is het verslag van het plenaire gedeelte van de dag.

Uitgelicht
Verslag

2 april 2025

Fietsen in de Tiengemeten Hoeksche Waard door INTREEGUE Photography (bron: Shutterstock)

Reiziger tussen stad en platteland

De grenzen tussen stad & platteland leken eind vorige eeuw te vervagen. Hoe is de situatie nu en wat is de huidige betekenis van stad, dorp en platteland? Wouter Mensink schreef er een persoonlijk en zeer leesbaar boek over, vindt Ries van der Wouden

Recensie

1 april 2025