Watersnood? ‘Let’s bring in the Dutch’

‘Zet een paar Nederlanders neer in een gebied met groot overstromingsrisico en wat gaan ze doen? Juist, die gaan dijken bouwen. Maar wat doen Amerikanen? Diegenen die het kunnen betalen, zetten hun huis op palen. De rest heeft pech.’

Het is in een notendop het dilemma waar Henk Ovink (45) in de VS tegenaan loopt. De Nederlandse topambtenaar en waterexpert is sinds april uitgeleend aan de Amerikanen, nadat orkaan Sandy eind 2012 over de oostkust van de VS was geraasd en grote delen van New York en New Jersey onder zeewater waren gelopen. Vandaag en morgen praat hij samen met minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu) in New York op een conferentie over de strijd tegen het water.

Ovink adviseert de Amerikaanse minister Shaun Donovan(Wonen en Stedelijke Ontwikkeling) niet alleen over hulpverlening na een watersnoodrampen het slim wederopbouwen van getroffen gebieden, maar vooral over hoe New York en New Jersey in de toekomst beschermd kunnen worden tegen zware stormen en zeespiegelstijging.

‘De grootste uitdaging is Amerikanen uit de hele regio met elkaar te laten samenwerken, zorgen dat de juiste personen aan één tafel zitten’, vertelt Ovink per telefoon vanuit de VS. De gouverneurs van New York en New Jersey en de burgemeester van de stad New York deden dat dus niet. Ovink kreeg ze wel zover. Het resultaat is dat over grote wederopbouw projecten nu wordt overlegd waar ze elkaar kunnen versterken.

‘Komt u dijken bouwen voor de kust van New York?’, vroeg een Amerikaanse journalist vrij snel na Ovinks aantreden. ‘Maar een dijk of stormvloedkering bouwen is niet zomaar de oplossing. Dat kan zelfs een domme beslissing zijn, het kost miljarden en het helpt niet altijd. Als je alleen een stormvloedkering had gebouwden verder niks voorafgaand aan Sandy, dan was heel Manhattan overstroomd, want het waternetwerk is ook hier veel groter en ingewikkelder. De orkaan had het water achter die stormvloedkering opgestuwd. Daarmee was de ellende veel groter geweest.’

De water expert wil maar zeggen: één project gaat het probleem niet oplossen, ‘dat is onzin’. De Amerikanen moeten een combinatie van maatregelen treffen om een volgende storm of overstroming het hoofd te bieden. ‘Denk aan een goed afwateringssysteem, plekken in de stad waar water opgevangen kan worden, zorgen dat de belangrijkste knooppunten van kabels en leidingen niet op de grond liggen, maar hoger’, zegt Ovink. ‘Je moet dus op systeem niveau gaan denken. Dat vinden mensen vaak heel lastig.’ Hij schreef er samen met de Hurricane Sandy Rebuilding Task Force een lijvig rapport over dat vorige maand verscheen. Ovink organiseerde tot slot een ontwerpwedstrijd, waar teams innovatieve ideeën moesten presenteren om New York en New Jersey te beschermen tegen stormen en zeespiegelstijging. Het gaat niet om kinderachtig gedoe: er is bijna 60 miljard dollar overheidsgeld beschikbaar voor de wederopbouw. Van de 148 teams, zijn er inmiddels nogtien over.

Opvallend veel Nederlandse bedrijven zitten nog in de race. Dat komt niet door Ovink, lacht hij door de telefoon. ‘Nee, ik trek niemand voor. Ik ben een professional en let op kwaliteit. Nederlanders zijn gewoon heel goed in ontwerp en waterprojecten. We doen dit al een paar honderd jaar.’ En dus werken onder meer architectenbureau OMA (van Rem Koolhaas), de TU Delft en Royal Haskoning-DHV aan ontwerpen om Amerikanen te beschermen tegen het wassende water. De ontwerpen zijn begin volgend jaar pas klaar om uit te voeren, maarde contouren zijn al zichtbaar. Opschetsen zien we onder meer kustversterkingen en verstevigde huizenbouw.

President Obama is nu al ‘very excited’, liet hij de minister weten die door Ovink wordt geadviseerd. Als de ontwerpen verder gevorderd zijn, wordt de president uitgenodigdom deze zelf te komen beoordelen.

‘Het is een geweldige klus’,vertelt de water expert. Dan loop je daar als Nederlander voor een bijeenkomst in het Witte Huis. Normaal sta je buiten foto’s te maken. Nu drukte ik op de bel en ging de deur gewoon open.’

Zie ook:

- Minister Schultz pleit in New York voor structurele aandacht voor wereldwaterproblemen
- Werken aan een Amerikaans Deltaplan, blog Henk Ovink