Naar een metropoolregio met krachtige kernen

Betaalbaar, gevarieerd, klimaatbestendig en duurzaam. Dat moeten de nieuwe woningen straks allemaal zijn. En dat in een aantrekkelijke omgeving met optimale bereikbaarheid via het openbaar vervoer en voldoende werkgelegenheid in de directe nabijheid. Met de aanpak Bereikbare Steden versterken de provincie Noord-Holland en de gemeenten in de regio Amsterdam daarom de stadskernen in de MRA. Rijk, regio en gemeenten brengen samen de verstedelijkingsopgave in beeld, waarbij het accent op uitvoering op de korte termijn ligt. 

Groeien binnen de stad

"De leefbaarheid in de MRA hangt onder meer samen met het schaarse groen. Stel dat je een nieuwe woonwijk op een leeg veld bouwt, dan kun je dat heel snel en gemakkelijk doen", begint Anne Blankert (gemeente Amsterdam). ‘Maar dan zijn er nog geen voorzieningen, is er weinig werkgelegenheid en moet je de wegen nog aanleggen. De supermarkt kan zich waarschijnlijk leuk bedruipen, maar een café nog niet. Daarvoor reizen bewoners dan naar Amsterdam of een andere stad, waardoor de wegen weer voller worden. Kortom: voor de gemeente en de maatschappij is dit een heel dure vorm van woningbouw. Je kunt beter benutten wat er al is, en dat nóg beter maken."

Maaike Stoop (Provincie Noord-Holland) vult aan: "Met Bereikbare Steden willen we polycentrisch verstedelijken. Dat houdt in dat we de verschillende stadskernen in de regio versterken. Om te wonen, te werken en te ontmoeten. We zorgen voor meer diversiteit in én tussen steden en dat is ook gunstig voor de omliggende dorpen. De Beemster heeft bijvoorbeeld ook profijt van een sterkere, aantrekkelijkere kern van Purmerend. Tegelijkertijd houden we het landschap rondom de steden op deze manier open."

Sterkere identiteit en economie

Het polycentrisch verstedelijken komt ook in andere onderzoeken als ideaal uit de bus. Blankert: "De belangrijkste reden daarvoor is dat je een nieuw soort stadscentrum creëert. Waarin je meer verschillende woonmilieus ziet en het aantrekkelijk is voor bedrijven om zich te vestigen. Daarnaast is alles zo goed bereikbaar dat je niet afhankelijk bent van de auto. In de MRA zorgt deze aanpak ervoor dat de druk op Amsterdam afneemt. En dus ook het vele reizen van en naar onze hoofdstad. De omliggende steden vormen zo een aanvulling op Amsterdam, met hun eigen identiteit en economische groei.’ 

Vraagstukken combineren

Bereikbare Steden is een gezamenlijk programma van zeven MRA-steden en Alkmaar en Hoorn. Blankert: "Samen bereik je meer dan wanneer elke gemeente individueel bij het Rijk langs moet. Door vraagstukken te combineren kunnen we makkelijker gesprekken voeren." 

Stoop vult aan: "Ik zie ons vanuit de MRA als een trechter. Enerzijds heb je de belangen van het Rijk: de woningbouwopgave, het beter benutten van bestaande infra, maar ook de klimaatopgave. Daarnaast heb je de lokale opgaven van gemeenten. Wij brengen die belangen bij elkaar. Gemeenten staan aan de lat en wij ondersteunen."

Gebiedsaanpak op maat

Dat we de stadharten verdichten, brengt ook opgaven op het gebied van bereikbaarheid met zich mee. Stoop: "Daarom werken de verschillende steden een eigen gebiedsaanpak uit. Daarin staat wat nodig is op het gebied van wonen, werken, openbare ruimte en bereikbaarheid. Maar ook hoe we daar de komende jaren gefaseerd naartoe gaan en waar de gemeenten zelf verantwoordelijk voor zijn en waarvoor het Rijk."  

De eerste versies van de gebiedsplannen zijn inmiddels gepresenteerd. In de tweede helft van 2021 worden de definitieve gebiedsplannen met uitvoeringsafspraken verwacht, en de versnelling van het bouw- en ontwikkelproces in de negen stadsharten.

Op tafel bij het kabinet

Stoop: "Afgelopen weken hebben we alle plannen financieel doorgerekend en inzichtelijk gemaakt wat nodig is. Ook daaruit blijkt dat de strategie van Bereikbare Steden meer oplevert dan bouwen buiten het centrum. De plannen liggen straks op tafel bij het toekomstige kabinet. Hopelijk ziet ook het kabinet in dat deze impuls nodig is om te verstedelijken."

De uitgewerkte gebiedsplannen worden volgens planning dit najaar met de minister besproken bij het Bestuurlijk Overleg MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). Daar worden besluiten genomen voor het vervolg, en of de voorgestelde gebiedsplannen werkelijkheid worden.