Annius Hoornstra over woondeal regio Amsterdam: met het Rijk werken aan duurzame gebiedsontwikkeling

Wat is de meerwaarde van een woondeal?

"Het mooie van de woondeal is dat we als Rijk en regio een gemeenschappelijke ambitie hebben en dat er ruimte is voor onorthodoxe maatregelen. Je zit anders met elkaar aan tafel. Als medeoverheden. Het is niet dat het Rijk doelstellingen bepaalt en de gemeenten om aandacht moeten vragen voor hun wensen. We respecteren elkaar en maken gebruik van elkaars kracht en kwaliteiten."

Welke rol heeft u in woondeal?

"Ik vertegenwoordig het belang van een middelgrote stad in de nabijheid van Amsterdam, gelegen in een prachtig landschap, met een grote bouw- en verstedelijkingsopgave."

"Ik heb hiervoor jaren in de gemeente Amsterdam gewerkt. Toen ik in Zaanstad kwam, keek ik om me heen en dacht: waar is het geld? Dat is er gewoon niet. Je bent als middelgrote stad veel meer afhankelijk van het Rijk dan bijvoorbeeld Amsterdam. Daarmee is een woondeal voor ons extra belangrijk. Die biedt belangrijke kansen."

Kunt een zo'n kans noemen?

Hoornstra noemt het gebied Achtersluispolder. Nu nog een weinig ontwikkeld bedrijventerrein, precies tussen Amsterdam-Noord en Zaanstad-Zuid in. In de woondeal MRA staat Achtersluispolder aangeduid als een van de sleutelgebieden. Concreet moeten daar in de komende 10 tot 25 jaar ongeveer 10.000 woningen en 8.000 extra arbeidsplaatsen bijkomen, maar het gebied moet nog helemaal worden ontwikkeld en is niet optimaal bereikbaar. 

"Die gebiedsontwikkeling vraagt om een investeringsvolume van 1 tot 2 miljard euro. Dat is voor een gemeente als Zaanstad normaal gesproken een te groot bedrag om risicodragend voor te investeren. Maar nu komt die ruimte voor 'onorthodoxe maatregelen’ om de hoek kijken. We zijn met elkaar anders gaan kijken naar de relatie tussen infrastructuur en woningbouw. Voorheen was het: eerst bouwen en dan infrastructuur aanleggen. Nu is het omgedraaid: een goede infrastructuur kan een randvoorwaarde zijn voor woningbouw."

"Als je daar eerst, of gelijktijdig, een hoogwaardige vervoersinfrastructuur aanlegt, hebben bewoners minder behoefte aan een auto voor de deur. Je hebt dus meer ruimte om – misschien wel – het dubbele aantal woningen te realiseren. Projectontwikkelaars willen daarbij aan de slag, je draagt bij aan een duurzame leefomgeving en je zorgt voor waardeontwikkeling van de woningen." Maar hoe financier je dat?  Zaanstad kan dat risico niet aan, aldus Hoornstra. 

Zijn er nog meer voordelen aan de woondeal?

"Onder de noemer ‘Stedelijke vernieuwing 3.0’ wordt geïnvesteerd in de leefbaarheid van kwetsbare wijken. Poelenburg in Zaanstad is zo’n wijk die dat hard nodig heeft. Je ziet dat er bij het ministerie echt urgentie is om hier structureel werk van te maken."

Zijn de ambities uit de woondeal haalbaar?

"Zaanstad ligt midden in een groen weide- en veenlandschap. Een landschap dat al zwaar is aangetast, overigens ook door stikstofdepositie van buiten de regio. Er liggen dus veel bouwprojecten stil. De aanpak is nu dat eerst de natuur zich moet herstellen. Maar dat duurt in veel gevallen vijf jaar. Dat kan niet. Heel frustrerend. We zullen als woondeal MRA al onze denkkracht en creativiteit aan de dag moeten leggen om op de langere termijn onze doelstellingen te kunnen halen."

Cover:  Annius Hoornstra, communicatiebureau EMMA te Den Haag