Zo ontwikkel je gezonde steden

Een groene, uitnodigende stad vol met gebouwen die vanuit een gezondheidsgedachte zijn ontworpen en gebruikers die zich bewust zijn van het belang van deze onderdelen. Volgens de onderzoekers van Sweco zijn dat de drie ingrediënten die er, juist ook in tijden van de pandemie, samen voor zorgen dat de gebouwde omgeving ook echt kan bijdragen aan de gezondheid van de inwoners. In het onderzoek Healthy buildings, cities and you vertellen zij gebiedsontwikkelaars aan welke voorwaarden voldaan moet worden om die ontwikkeling ook daadwerkelijk op gang te krijgen.

Mentale en fysieke gezondheid

De onderzoekers onderscheiden zeven stappen die door gebiedsontwikkelaars en beleidsmakers gezet kunnen worden om tot een gezondere stad te komen. Een aantal van die stappen gaat over het gedrag van bewoners (meer bewegen, inclusiviteit bevorderen, dezelfde soort monitoring gebruiken), maar andere stappen gaan echt in op de inrichting van de stad. Zoals het advies om in gebiedsontwikkeling nog beter na te denken over het vergroenen van de stad. Ja, stellen de onderzoekers, dat gebeurt al heel veel. Maar de combinatie van bevolkingsgroei en de wensen van al die bewoners (die door de pandemie ook zijn veranderd) maakt dat de verandering nog niet snel genoeg gaat.

Naast het benadrukken van het belang van voldoende kwalitatief hoogwaardig groen, gebruikt Sweco ook de 3-30-300-regel om voor genoeg groen in de stad te zorgen. Iedereen moet vanuit huis 3 bomen kunnen zien, in een buurt leven waar tenminste 30 procent van het oppervlak met groen bedekt is en maximaal 300 meter wonen van het dichtstbijzijnde groen waar meerdere recreatiemogelijkheden zijn. Door deze vuistregel te hanteren kunnen ontwikkelaars volgens de onderzoekers ervanuit gaan dat de omgeving voldoende groen bevat om de mentale en fysieke gezondheid van de bewoners niet in het gedrang te laten komen.

Aantrekkelijke trappen

De relatie tussen binnen en buiten is een van de andere zeven stappen. De onderzoekers pleiten voor het benadrukken en gebruiken van het al bestaande verband tussen wat er in de gebouwde omgeving gebeurt en wat er in de gebouwen zelf gebeurt. Kunstmatige lichtsystemen zijn niet nodig wanneer er in het ontwerp van een gebouw rekening wordt gehouden met lichtinval. Dure luchtfilteringsinstallaties zijn niet nodig wanneer er bij de ontwikkeling van de omgeving rekening wordt gehouden met het terugdringen van uitlaatgassen. En wanneer je leegstaande gebouwen opnieuw gebruikt in plaats van sloopt, voorkom je niet alleen herrie en uitstoot maar geef je ook de omgeving een stimulans.

Ook roepen zij gebiedsontwikkelaars op om niet alleen in het ontwerp zelf rekening te houden met de gezondheid van de bewoners en gebruikers, maar met het ontwerp ook een gezonde levensstijl te stimuleren. Dit sneeuwbaleffect kan volgens de onderzoekers een hoop bijdragen aan de gezondheid in de stad. Bijvoorbeeld door bij de inrichting van een gebouw de trappen op een dusdanige manier te ontwerpen dat het gebruik wordt gestimuleerd. Of door sport- en spelmogelijkheden in de ontwikkeling te implementeren. Niet alleen georganiseerd, maar juist ook de mogelijkheid bieden op eigen houtje in beweging te kunnen komen.

Amerikaans onderzoek

De onderzoekers van Sweco staan overigens niet alleen in hun opvattingen. Amerikaanse onderzoekers stelden vorige maand al los van elkaar dat de invloed van de gebouwde omgeving op de mentale gezondheid veel groter is dan altijd werd gedacht. Daarom, concluderen zij, liggen de cijfers van depressie en angststoornissen voor bewoners van dichtbevolkte steden veel hoger dan voor mensen daarbuiten. Zo kwam uit een van de onderzoeken naar voren dat de omgeving, zowel de inrichting van het landschap als de vorm en kleur van gebouwen, onbewust van grote invloed is op de gezondheid. De omgeving moet daarom een belangrijk uitgangspunt moet worden bij de inrichting van de stad, stellen zij.