Waarom zou je ouderen inzetten bij je project?
1.Ouderen maken een steeds groter deel uit van de samenleving
De groep pensionado's groeit hard. Tussen 2017 en 2040 groeit het aantal van ruim drie miljoen tot een kleine vijf miljoen in 2040. Tegen die tijd is volgens het CBS ongeveer 27% van de Nederlandse bevolking ouder dan 65. Momenteel is dat slechts circa 18%. Doordat zij een steeds groter deel van de samenleving uitmaken raken veranderingen in de ruimtelijke omgeving hen ook steeds vaker. Eigenlijk is het dus niet meer dan logisch om daar rekening mee te houden. Daarnaast zijn de ouderen van nu vitaler, beter op de hoogte en maatschappelijk actiever dan pakweg 20 jaar geleden. Ze staan vaak nog midden in de maatschappij.
2. Ouderen hebben veel tijd
Veel ouderen zijn gestopt met werken en hebben daardoor de tijd om zich te verdiepen in allerlei zaken. Een groot deel is ook digitaal actief: ook de pensionado doet online onderzoek en beïnvloedt de publieke opinie via sociale media, dat is al lang niet meer alleen voor jongere generaties weggelegd. Doordat ze veel tijd hebben zijn ouderen geschikte kandidaten voor buurtverenigingen en belangenclubs.
3. Ouderen zijn op de hoogte en betrokken
Ze stellen vaak lastige vragen, zijn kritisch en vragen veel van je tijd. Vervelend? Of helpen deze ouderen je juist om nog eens kritisch naar je eigen onderbouwing te kijken? En willen ze eigenlijk niet gewoon beter betrokken worden? Ouderen hebben vaak veel kennis van de omgeving. Ze wonen er al jaren, weten welke ontwikkelingen er in het verleden hebben plaatsgevonden en wat er aan de huidige plannen vooraf ging. Ze kennen ook de raakvlakken met andere projecten in de omgeving. Daarnaast heeft een belangrijk deel van de ouderen dat actief is bij participatieprocessen een professionele achtergrond, doordat zij in hun werkzame leven bijvoorbeeld als ambtenaar werkten. Voor een projectleider kan deze kennis vanuit de ‘grijze maffia’ erg waardevol zijn.
4. Het zijn goede netwerkers
Gepensioneerden wonen vaak al jaren in de omgeving en hebben daardoor een breed netwerk in de buurt. Regelmatig zijn ze aangesloten bij belangengroeperingen en wijkverenigingen. Daardoor kunnen zij een belangrijke schakel tussen een project en een deel van de buitenwereld vormen. Ook hebben ze soms goede banden met de lokale politiek, bijvoorbeeld vanuit een vroegere rol als raadslid of wethouder.
Hoe zet je ze op een goede manier in?
Oké, dat ouderen waardevol kunnen zijn moge duidelijk zijn. Maar hoe benut je hun kracht op een zinvolle manier? Hoe raak je constructief met ze in gesprek en hoe draai je hun tegenstand om naar positieve betrokkenheid? Vanuit onze ervaring en gesprekken met deze groep kwamen we bij VINU tot drie belangrijke lessen.
1. Werk samen met de ambassadeurs
We schetsen het natuurlijk wat positief, als je hier eerder mee te maken hebt gehad weet je dat de werkelijkheid vaak een stuk weerbarstiger is. Niet met iedereen valt even goed constructief samen te werken. Ga daarom op zoek naar de ambassadeurs en focus je minder op de notoire tegenstanders. Zoek mensen met kennis van zaken, die constructief opereren en draagvlak hebben in de groep. In het gunstigste geval heeft de ambassadeur ook nog invloed in de politiek. Besteed de nodige aandacht aan deze ambassadeurs, betrek ze actief bij de participatie. Betrek ze bij het vormgeven van het participatieproces en het mobiliseren van hun netwerk. Laat ze ook meedenken over de juiste vraagstelling.
2. Haak de omgeving op tijd aan en neem ze serieus
Veel ontevredenheid en weerstand ontstaat door miscommunicatie, een gebrek aan informatie of een gebrek aan contact. Zorg er dus voor dat je de omgeving zo snel mogelijk aanhaakt bij je project. Zo voelt die omgeving zich meer betrokken en snapt deze de achtergrond van het project beter. Beantwoord dus mails, voer gesprekken en ga langs op locatie om met de stakeholders te praten over het project. Dat kost tijd, maar wanneer je dit met de nodige frequentie doet bouw je vertrouwen op. Te lange radiostilte kan leiden tot argwaan. Eén-op-één-gesprekken hebben het voordeel dat je wat dieper in kunt gaan op de achtergrond van het project en de eventuele bezwaren van de stakeholder. Terwijl bredere bijeenkomsten juist erg waardevol zijn om omdat alle belangenpartijen bij elkaar komen. Zo kunnen de verschillende partijen standpunten met elkaar uitwisselen en voorkom je dat partijen het gevoel krijgen tegen elkaar te worden uitgespeeld.
3. Structureer informatie en stel duidelijke kaders
Het laatste en een heel belangrijk punt: zorg voor duidelijke informatie en vooral ook kaders. Wat zijn de uitgangspunten en doelstellingen van je plan en hoe worden keuzes gemaakt? Dat moet helder zijn. Laat weten wanneer er ruimte is voor inbreng en wat op welk moment door wie besloten wordt. Zo neem je de omgeving mee in je planvorming en zul je merken dat er uiteindelijk meer begrip is voor het resultaat. Zelfs als de betreffende persoon zelf een ander resultaat had gewenst.
Conclusie? Ouderen kunnen zeer waardevol zijn binnen je project, maar je moet ze wel op de juiste manier inzetten. Als je dit goed aanpakt kun je die ‘grijze maffia’ zomaar eens van kritische tegenstanders omvormen tot je meest waardevolle ambassadeurs. Mocht je hierover eens van gedachten willen wisselen, neem dan gerust contact met mij of een van mijn collega’s bij VINU op.
Het verbinden van de verschillende betrokken partijen vanuit de maatschappij en de overheid speelt bij gebiedsontwikkeling een cruciale rol. Ben jij hier goed in? We zijn bij VINU altijd op zoek naar nieuw talent.
Cover: ‘ouderen’
Door Menno van Dijk
Projectleider bij VINU
