Zuiderkerklezing: De tijdelijke stad

structurerende plannen en eindbeeldplannen

Frank van Beek trapte af en vertelde over de prijsvraag voor tijdelijk ruimtegebruik op een braakliggend stuk grond op het Zeeburgereiland. Van Beek was de voorzitter van de jury die de inzendingen mocht beoordelen en de uiteindelijke winnaar mocht kiezen. Voor de 3,6 hectare ongebruikte gronden waren woningen gepland, maar door de slechte markt zijn deze plannen voorlopig in de ijskast gezet. De grond wordt daarom voor de komende 10 jaar voor de symbolische prijs van 1 euro beschikbaar gesteld om het beste idee uiteindelijk ook te realiseren. 27 plannen werden ingediend, waarvan 17 voldeden aan de vooraf gestelde criteria. Van Beek vertelde dat er een duidelijk onderscheid viel te ontdekken tussen . Onder de eindbeeldplannen zaten ideeën voor een ‘surfersparadijs’, stadslandbouw, een hoeve en een park van zeecontainers voor startende ondernemers. Bij het beoordelen van de verschillende plannen viel de jury daarnaast een tweetal dingen op. De eerste constatering was dat er een grote mate van creativiteit en energie in de plannen was gestopt, zowel door professionele planners als door mensen die aan hun keukentafel tekenden. Een tweede, iets minder positieve constatering was dat veel plannen financieel totaal onhaalbaar bleken.

Zeilwagenpark

Uiteindelijk koos de jury voor een tijdelijk . Dit park werd gekozen omdat het een relatief kleine investering betreft, voor een relatief groot oppervlak. Daarnaast was het een activiteit die nog miste in Amsterdam. Voor zeilwagens is namelijk alleen in de herfst en winter ruimte op het strand, terwijl het in Nederland -en zeker op het Zeeburgereiland- ook vaak voldoende waait in de zomer. In de nabije toekomst kunnen zeilwagenrijders dus ook hun hobby beoefenen in de zomer. Een tijdelijk gebouw, dat gemakkelijk afbreekbaar is, voorziet het terrein van de benodigde faciliteiten.

Na Frank van Beek nam Maurits de Hoog het woord. Hij zette het publiek meteen op scherp door voor te stellen dat we het begrip tijdelijkheid zouden moeten vervangen voor ‘ontwerpen met tijd’. Dit gebeurt immers altijd en overal. De Hoog legde hierbij uit dat in een stad altijd bepaalde ritmes zijn te ontdekken. In Amsterdam heb je bijvoorbeeld kermissen en parades die komen en gaan. In Parijs gaan ‘s zomers bepaalde delen van de kades van de Seine dicht, zodat mensen dit als strand kunnen gebruiken. In Hyde Park in London, nabij Serpentine Lake, maakt een zomerpaviljoen ieder jaar plaats voor een nieuw paviljoen van een andere architect. Dit zorgt ervoor dat de mensen iets hebben om naar uit te kijken en creëert een bepaalde levendigheid.

Daarnaast stelde Maurits de Hoog voor om bij het ontwikkelen van bijvoorbeeld Zeeburgereiland eens goed te kijken naar wat er in de 18e eeuw is gebeurd bij de Plantage in Amsterdam. Ook hier was destijds sprake van een crisis op de woningmarkt, waardoor plannen in de ijskast werden gezet. Door de vermindering van regels ontstond uiteindelijk ruimte voor meer creativiteit. Allerlei (destijds) nieuwe functies, zoals een bioscoop, een hortus en een dierentuin, werden geïntroduceerd en zo ontstond er een zeer sprankelend en gevarieerd gebied.

Tot slot benadrukte de Hoog nog dat het bij ‘ontwerpen met tijd’ ook van belang is om bij grote projecten de tussentijd te ontwerpen. Bijvoorbeeld bij de aanleg van de Noord-­‐ Zuidlijn, maar ook bij de verbouwing van het Rijksmuseum was de overlast erg groot. De tussentijd is vaak een puinzooi. Volgens de Hoog moet er in de toekomst meer nadruk worden gelegd op het ontwerpen van het uitvoeringsproces. Belangrijke monumenten moeten zichtbaar blijven en waar mogelijk toegankelijk blijven. Bijvoorbeeld in de ontwikkeling van de Zuidas moet dit beter.

12 juli 2012 Organisatie: Dienst Ruimtelijke Ordening Gemeente Amsterdam Sprekers: Maurits de Hoog en Frank van Beek

Zie voor de volledige publicatie: