Sociale Duurzaamheid
Terwijl steden momenteel een hoge druk op de beschikbare woonruimte ervaren, is de demografie van Nederland in beweging: de bevolking vergrijst, het aantal alleenstaanden groeit en het immigratiecijfer stijgt. Hoe kunnen steden ruimte blijven bieden voor een diverse bevolking met uiteenlopende woonbehoeftes?
Hoewel op veel plekken wordt aandacht besteed aan hoe ‘de inclusieve stad’, ‘de sociale stad’ of ‘de toegankelijke stad’, gaat het realiseren van sociaal duurzame leefomgevingen gepaard met vele vragen en onduidelijkheden. Wat is bijvoorbeeld een ‘goede’ leefomgeving? Wat kunnen we doen in gebiedsontwikkeling om daaraan bij te dragen? En hoe meten we sociale duurzaamheid in steden eigenlijk? In dit dossier vindt u een verzameling van de voornaamste artikelen, onderzoeken en blogs rondom deze vragen op Gebiedsontwikkeling.nu.
Inhoud
Wat is sociale duurzaamheid?
In de brede zin draait sociale duurzaamheid om het streven de leefkwaliteit van mensen te verbeteren, in huidige en toekomstige generaties. Hierachter gaan verschillende waarden schuil, zoals diversiteit, democratie, sociale rechtvaardigheid, individueel welzijn, collectief welzijn, sociale cohesie. Sociale duurzaamheid is dus een overkoepelend en pluralistisch begrip, dat wil zeggen: een begrip dat met veel waarden geladen is. Omdat mensen deze waarden verschillend kunnen wegen, kan de interpretatie van sociale duurzaamheid erg verschillen. Het is daarom belangrijk om bij de toepassing goed te kijken, en te bediscussiëren, wat in een specifieke context de beste interpretatie van het begrip is.
Waarden bieden uitkomst in verhitte debatten over gebiedsontwikkeling
28 juli 2020
Hoe kan iedereen waardig leven?
21 februari 2022
Zo creëer je sociale veerkracht via gebiedsontwikkeling
3 maart 2021
Sociale waarden in gebiedsontwikkeling: een kwestie van balanceren
24 juli 2019
3 december 2019
Zes lessen van socioloog Richard Sennett voor de open stad
22 januari 2019
Zó geef je steden maatschappelijke veerkracht
2 april 2018
5 adviezen voor een inclusieve stad
9 mei 2018
Gebiedsontwikkeling voor de inclusieve stad: wat is dat?
29 april 2019
Zelfdestructie: What Would Jane Jacobs Do?
13 oktober 2017
Hou bij gebiedsontwikkeling ook rekening met persoonlijkheid
9 april 2020
Laten we positief gezonde steden maken
23 juni 2020
Met deze balansact realiseer je de inclusieve stad
22 september 2020
Maak een keuze voor een rechtvaardige stad
25 augustus 2020
Substantieel meer betaalbare woningen nodig voor huisvesting economische daklozen
24 augustus 2020
De buurt centraal voor een sociale en duurzame stad
23 november 2020
Naar een eco-inclusieve gebiedsontwikkeling
28 oktober 2020
Een toegankelijke stad wordt niet gepland, maar geleefd
15 januari 2021
Ontwikkelen met respect voor de ziel van de buurt
20 mei 2021
“Invloed gebouwde omgeving op mentale gezondheid is veel groter dan gedacht”
29 juni 2021
Wat participatieve placemaking bijdraagt aan gebiedsontwikkeling
15 augustus 2022
Minder leefbare buurten geven extra stress, omgevingsbeleid is goed recept
24 augustus 2023
Meer dan wonen: de waarde van sociaal en niet-commercieel voor een buurt
23 maart 2023
Meer ruimte voor de voetganger is goed voor de stad, maar vergroot ook de ongelijkheid
8 februari 2023
Hoe kun je er ruimtelijk voor ontwerpen?
De inrichting van de gebouwde omgeving heeft invloed op sociale duurzaamheid. Denk aan ruimtelijke aspecten zoals betaalbare woningbouw, gemengde wijken, de aanwezigheid van maatschappelijk vastgoed en plezierige openbare ruimte. Let wel, de fysieke ruimte kan enkel faciliteren – sociale duurzaamheid is daarnaast iets wat deels ‘uit zichzelf’ moet ontstaan. Ook wordt de uiteindelijke sociale duurzaamheid die gebruikers van gebieden ervaren vaak medebepaald door bijvoorbeeld persoonlijke voorkeuren en natuurlijke sociale processen.
Socialere pleinen? Volg deze 3 uitgangspunten van Sjoerd Soeters
20 januari 2020
Stad functioneert steeds minder als sociaaleconomische roltrap voor migranten
24 januari 2020
Zo kan sociale woningbouw weer bijdragen aan een gezonde woningmarkt
4 september 2019
Sociale menging blijft onmisbaar voor grote steden
21 januari 2019
Wat, waar en voor wie bouwen we?
11 januari 2019
Maatschappelijk vastgoed in verandering
15 juli 2017
Achterstandswijken verbeteren door huizen te slopen én hun bewoners te verhuizen
25 mei 2017
Dalende leefbaarheid is geen nieuws, wel prioriteit
25 november 2018
Agnes Franzen over ouderenhuisvesting: "Wacht niet op elkaar, begin gewoon”
27 augustus 2019
Hoge huren jagen Turkse ondernemers uit oude stadswijken in Amsterdam
6 maart 2020
Via het groen in de stad de sociale ongelijkheid bestrijden
21 oktober 2020
Machiel van Dorst: "Betrek het welbevinden van mensen in het ontwerp van de leefomgeving"
30 november 2020
Jan Gehl: "Er is een onstilbare honger naar betere steden. Steden voor mensen"
3 september 2021
Op zoek naar duurzame binding in een multiculturele wijk
22 juni 2021
Zo zet je kunst en social design in bij de Omgevingswet
28 april 2022
Genderongelijkheid in het publiek domein: vrouwen voelen zich minder veilig in het groen
13 september 2022
Bewoners mixen: menging is terug van (nooit helemaal) weggeweest
29 maart 2023
Spontaan contact goed voor sociale cohesie in superdiverse wijken – maar hoe?
24 maart 2023
Hoe organiseren we sociale duurzaamheid?
Wat partijen via gebiedsontwikkeling moeten doen om sociale duurzaamheid te bevorderen is een nog weinig-beantwoorde vraag. In discussies doemen suggesties op over meer ruimte voor bewonersparticipatie, strengere spelregels via bijv. wetgeving of juist meer vertrouwen in samenwerkingen. Op grote lijn lijkt de crux te liggen in de afstemming tussen de ‘ontwikkelende partijen’ van gebiedsontwikkeling enerzijds en de ‘beherende partijen’ anderzijds. Oftewel, in de samenwerking tussen vastgoedontwikkelaars, gemeenten, sociale werkers, maatschappelijke organisaties, lokale ondernemers en burgerinitiatieven.
Tijd voor een Sociaal Deltaplan Wonen
25 maart 2020
Hernieuwde aandacht voor kwetsbare wijken
20 februari 2020
'Stedenbouwers verdiepen zich te weinig in de achtergronden van mensen'
25 september 2019
7 vragen die elke protagonist van menging moet stellen
26 januari 2019
Drie instrumenten om burgers te activeren bij stedelijke ontwikkeling
6 december 2018
Paul Schnabel: ontwikkel leefklimaat kwetsbare wijken met de bewoners
26 december 2018
Wat is de taak van gebiedsontwikkelaars voor vluchtelingen?
7 januari 2019
“Als je niet investeert in wijken, dreigt segregatie”
8 oktober 2018
We kunnen de stedelijke segregatie nog een halt toeroepen
24 september 2018
Woningcorporaties krachtige rol in kwetsbare wijken
18 februari 2016
17 juni 2020
"Steeds grotere groep stedelingen komt in de knel"
7 oktober 2020
Geef de burger toegang tot besluitvorming over de stad
9 oktober 2020
Dakloosheid pak je aan met ambitieus woonbeleid
2 september 2020
Via nieuwe samenwerkingen bouwen aan inclusieve steden
3 februari 2021
De Toeslagenaffaire is ook een les voor het ruimtelijke domein
1 februari 2021
Sturen op onvastheid: het dilemma van de inclusieve stad
24 februari 2021
Hester van Buren (Rochdale): "Al dat vluchtige en tijdelijke is helemaal niet goed"
21 mei 2021
Volkshuisvestingsfonds: redder van kwetsbare wijken of te sectoraal?
13 augustus 2021
Waarborgen van publieke waarden in de gebouwde omgeving is een balanceeract
24 juni 2021
Een burgerraad ruimtelijke ordening? Op zijn minst het proberen waard
9 december 2021
Ontmoeting in buurten ontwerpen is een investering in aandacht
10 november 2021
Havengebied inclusief transformeren? Denk dan aan tijd, ruimte en toegang
28 oktober 2021
Grip op vervoersarmoede ligt voor het grijpen
26 oktober 2021
Burgerberaden zorgen voor meer eigenaarschap bij ruimtelijke vraagstukken
15 juni 2022
"Aanpak kwetsbare wijken gebaat bij meer inbreng bewoners"
29 augustus 2022
De burger volwaardig aan tafel
7 september 2022
Een thuisgevoel? De vraag is hóe we dat creëren
23 december 2022
Zuid op eigen benen laten staan: de inzet van Marco Pastors
5 december 2022
Ontwikkelaar en corporatie: de handen ineen voor kwetsbare wijken
3 juli 2023
Sociale huur verdient een (lage) maatschappelijke grondprijs
26 juni 2023
Wonen en zorg in de naoorlogse wijk, op zoek naar koppelkansen in het laboratorium
23 juni 2023
Bestaande wijken worden verdicht: de impact op leefbaarheid
21 april 2023
Neem brede welvaart vanaf het begin mee bij gebiedsontwikkeling
6 april 2023
De blik van de jeugd: luisteren naar kinderen en jongeren maakt een betere leefomgeving
18 januari 2023
Succesvol netwerken in naoorlogse wijken
9 januari 2023
Hoe meet je sociale duurzaamheid?
Er bestaat een breed scala aan meettools die maatschappelijke meerwaarde beogen te meten, zoals veiligheidsindexen of leefbarometers. Deze instrumenten hebben echter vaak een beperkte reikwijdte en meten slechts een enkel aspect van sociale duurzaamheid. Daardoor ontstaat de kans om in gebiedsontwikkeling de plank flink mis te slaan (bijvoorbeeld wanneer een leefbarometer wordt gebruikt om ‘sociale cohesie’ te monitoren). Om sociale duurzaamheid in volle breedte te monitoren, lijkt de meeste potentie te zitten in kwalitatieve methoden, zoals evaluaties via buurtpanels, of in breed-opgestelde indexen, zoals de capability-benadering of de brede welvaartsmonitor.
Sociale duurzaamheid: meer dan een checklist
26 maart 2020
Hoe (en waarom) bewijzen we inclusiviteit in gebiedsontwikkeling?
24 juni 2019
Wijkparticipatie? Eerst de buurt, dan de stedenbouwkundigen
11 december 2018
Zo meet je de waarde van sociale investeringen
3 juli 2020
Rijksadviseurs: maatschappelijke meerwaarde moet essentieel uitgangspunt worden
23 oktober 2020
Zo geef je maatschappelijke meerwaarde aan gebiedsontwikkeling
6 oktober 2020
Private partijen op zoek naar maatschappelijke impact
4 augustus 2020
Kabinet trekt 450 miljoen euro uit om leefbaarheid in kwetsbare wijken aan te pakken
13 november 2020
PBL: voor brede welvaart hoef je niet alles zelf in huis te hebben
16 februari 2022
Omarm de welzijnseconomie (en vergeet welvaart)
3 februari 2022
Waarom we ook de zachte waarde van infrastructuur serieus moeten nemen
28 januari 2022
Economische verschillen tussen Nederlandse regio’s steeds groter, brede welvaart als oplossing
15 december 2022
De tijd is daar: echte sociale impact maken met data in gebiedsontwikkeling
31 januari 2023
Wat zijn goede voorbeelden?
Het Dorp in Arnhem combineert wonen met zorg
20 januari 2020
De ‘all inclusive wijk’ voor het combineren van complexe opgaven
18 november 2019
Parkstad moet Rotterdam-Zuid verbinden
14 november 2019
Toronto: sociaal door verdichting?
26 februari 2019
Breda geeft goede voorbeeld met Aanpak Wonen en Zorg
8 april 2020
Leeftijdsbestendige steden kijken verder dan alleen het fysieke
20 oktober 2020
Rozendaal in Leusden: zelfbeheer bewoners onlosmakelijk onderdeel van de wijk
28 augustus 2020
Afrikaanse stedenbouw als voorbeeld van inclusiviteit
20 augustus 2020
BPD stelt sociale duurzaamheid centraal in nieuwe Haagse stadswijk
14 december 2020
Zo ontwerpt ECHO een sociaal-inclusieve buurt in de stad
1 december 2020
Groningen zet sociale doelen centraal voor wijkverbetering
18 november 2020
Onderzoek: meer collectieve organisatie nodig voor hechte gemeenschap in Oosterwold
8 maart 2021
Gimmick of geniaal: lukt dat, sociale duurzaamheid via de Community Land Trust?
1 september 2021
Rhapsody: intelligent ontwerp kan niet zonder intelligente aanpak
9 augustus 2021
Bouwstenen voor maatschappelijke gebiedsontwikkeling
14 juni 2021
Buiksloterham in Amsterdam: circulaire stadswijk in wording
27 mei 2021
Zo dwingt men in Wenen levendigheid af in een nieuwbouwwijk
8 december 2021
In Rhapsody zijn community managers de aanjagers van sociale duurzaamheid
24 mei 2022
Publiek-private organisaties maken Wenen sociaal
18 juli 2022
Knarrenhof oplossing voor tekort aan seniorenwoningen? “Je let een beetje op elkaar”
21 december 2022
De lessen van BoTu: samenwerken aan social impact bij binnenstedelijke fysieke opgaven
12 december 2022
Stedelijke vernieuwing is vooral op sociaal vlak een kwestie van lange adem
9 november 2022
Hoe mensen het verschil maken bij wijktransformaties
24 oktober 2022
In Wenen wordt de brug geslagen tussen de stenen en de mensen
30 september 2022
Heerlen-Noord, de langdurige transformatie van een voormalig mijngebied
10 oktober 2023
Medezeggenschap in de eigen wijk, zo pakt dat uit in Rotterdam
22 september 2023
NIMBY is in Sydney niet alleen lastig, maar leidt ook tot racisme en ongelijkheid
30 augustus 2023
Van Vogelaar naar veiliger, vrijwilligers transformeren Woensel-West
20 juni 2023
De vernieuwing van Den Haag Zuidwest, ronde vier
26 mei 2023
“Gebiedsontwikkeling is meer dan alleen fysieke verbetering”
31 januari 2023
Cover: ‘Dossier Sociale Duurzaamheid’ door Roberto La Rosa (bron: Shutterstock)
Het standaardwerk ‘Zo werkt gebiedsontwikkeling’ is vernieuwd
Het standaardwerk ‘Zo werkt gebiedsontwikkeling’ is vernieuwd. Geïnteresseerd in de nieuwste versie?