Bij gebiedstransformaties proberen we de bestaande gebouwde omgeving aan te passen aan huidige en toekomstige behoeften. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Op het pad van transformatie bevinden zich nogal wat organisatorische, financiële en juridische barrières. Tijdens een gebiedstransformatie is het bovendien noodzakelijk om te anticiperen op de economische cyclus en het politieke getij. Wat kunnen we hierover leren van grote transformatieprocessen uit het verleden? En hoe gaan we om met de druk om woningen te bouwen op plekken waar gewerkt wordt en de industrie floreert? In dit dossier vindt u antwoorden uit onderzoek, in opinies en door middel van projectbesprekingen.
De Leerstoel Gebiedsontwikkeling doet veel onderzoek naar gebiedstransformaties, zowel in Nederland als internationaal. De afgelopen jaren is de leerstoel daarom als kennispartner verbonden aan het nationaal programma Stedelijke Transformaties. In 2019 verscheen het essay ‘Leren van stedelijke transformaties’, met zeven sturingsdilemma’s en hoe je er bij deze complexe, publiek-private projecten mee om kunt gaan.
Dilemma 1 - De start: vergaande overheidsbemoeienis of laissez faire?
Dilemma 2 - Sturing door enkele spelers of door een dynamisch, open netwerk?
Dilemma 3 - Een beperkte rolopvatting of opgaven verbinden?
Dilemma 4 - Publieke ruimte én privaat rendement?
Dilemma 5 - Zachte instrumenten én harde resultaten?
Dilemma 6 - Organisatie dichtbij de politiek of op afstand?
Dilemma 7 - Wie leidt: bepaalde personen of institutionele context?
Download het volledige essay op de website van het programma Stedelijke Transformatie.
Wat is dat eigenlijk, binnenstedelijk transformeren? Daarover maakte Friso de Zeeuw, emeritus praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling van de TU Delft, in 2018 een speciaal minicollege. In het eerste deel (van drie) informeert hij over de aanpak, kansen, risico’s en het procesmanagement rond gebiedstransformaties, inclusief de cruciale rol die de gebiedsregisseur daarin kan spelen.
Inhoud
Zo ontwikkel je een campus toekomstbestendig, met 8 tips van experts
7 september 2023
Plotgewijze transformatie werkgebieden vraagt beter verhaal
20 januari 2023
Functiemenging is de manier om het buurtwinkelcentrum van nieuw elan te voorzien
31 oktober 2022
Brownfieldontwikkeling in Manchester: van verlaten spoorbrug naar een groene verbinding
31 augustus 2022
Erfenis olie-industrie bemoeilijkt transformatie industrieterreinen
8 februari 2022
Complexe gebiedstransformatie? Volg dan dit zeven-lagenmodel
6 december 2021
Transformatie of nieuwbouw? VORM maakt de keuze inzichtelijk
18 augustus 2021
Creativiteit moet Oost-Europese brownfields er bovenop krijgen
8 november 2021
Scheldekwartier in Vlissingen: van werf naar binnenstad
27 oktober 2021
Gebiedstransformaties vereisen meervoudige en lerende aanpak
1 september 2017
Stedelijke transformaties haalbaar maken: lessen uit de internationale praktijk
1 maart 2018
Anticiperen op de Omgevingswet
1 maart 2018
Eerste tussenstand stedelijke kavelruil: proces blijkt cruciaal
28 maart 2018
Nieuwe kansen voor financiering van stedelijke gebiedstransformaties
29 maart 2018
Gebiedstransformaties: financieringsvormen en financiële haalbaarheid
16 juni 2020
Hou bij investeringen in transformaties rekening met alle opbrengsten
22 juli 2020
Doe de Tienkamp: duurzame gebiedsontwikkeling met een afgewogen programma
17 februari 2021
Verzilveringskansen voor en door stedelijke transformatie
24 maart 2021
Aan de bak voor binnenstedelijke gebiedstransformaties
16 maart 2018
Een nieuw verhaal voor de Achtersluispolder: wat ging er mis en hoe nu verder?
14 juli 2023
Transformatiegebieden met een mix van wonen en werken: de praktijk
23 juni 2023
Mengen en mixen, tijd voor de productieve stadswijk
16 juni 2023
Hoe houden we het binnenstedelijke bedrijventerrein betaalbaar?
20 april 2023
Ondernemers Noord-Holland ageren met eigen visie tegen gebrek aan werklocaties
24 maart 2023
Functies mengen op bedrijventerreinen? Dit zijn de lessen uit vijf gebieden
15 februari 2023
"Zet de komende tien jaar een stop op de transformatie van werkgebieden"
11 maart 2022
Overhoeks: een luxe stadswijk voor elke portemonnee
11 januari 2022
Ruimte voor werk: wie vult de gaten?
17 februari 2022
Havengebied inclusief transformeren? Denk dan aan tijd, ruimte en toegang
28 oktober 2021
De Schiedamse glasfabriek transformeert naar nieuwe stadswijk
21 september 2021
Zuid-Holland: pak vraagstuk wonen en werken in samenhang aan
8 januari 2019
Nee, wonen en werken mengen is níet per definitie moeilijk
12 september 2019
De nieuwe rol van woningcorporaties bij stedelijke transformaties
30 september 2019
5 strategieën om te wonen én werken in de stad
3 oktober 2019
Verdicht en vermeng om bedrijfsruimten in de stad te houden
21 november 2019
Woningbouw op bedrijventerreinen vooral in studentensteden
13 december 2019
Stad en haven in conflict: een Dutch Disease in wording?
13 mei 2020
CPB en PBL: bundel wonen en werken en investeer in fiets
2 juli 2020
"Gebruik je gezonde verstand bij een gemengd woon-werkmilieu"
15 juli 2020
Waarom er juist in crisistijden kansen liggen in achterstandswijken
5 augustus 2020
Vitale centra dankzij transformatie van winkels naar woningen
28 september 2020
Placetesting is dé weg naar succesvolle transformatie
16 december 2020
Cees-Jan Pen: "Meer gemeenten gaan overtollig winkelvastgoed opkopen"
19 januari 2021
Piushaven Tilburg: transformatie van industriehaven naar boulevard van de stad
17 augustus 2020
Gebiedstransformatie #1: van initiatief naar gezamenlijk eigenaarschap
1 september 2023
Cultuur & GO #6: Werkspoorkwartier
3 februari 2023
Cultuur & GO #5: Hoe het NYMA-terrein in Nijmegen een culturele hotspot wordt
3 november 2022
Stedelijke gebiedstransformatie: durf over grenzen sectoren heen te kijken
22 juni 2022
PrincenParc Leusden: van stenig kantoorgebied naar groene woonwijk
14 februari 2022
Bestrijd leegstand met stadmakers
8 november 2021
Bouwen in een bord spaghetti: Het Platform bij Utrecht Centraal
17 november 2021
Gebiedstransformatie vraagt om verbinden van publieke doelen met private belangen
15 februari 2018
Verdichten van Leiden tot Dordt
18 april 2019
5 modellen voor gebiedsontwikkeling bij versnipperd grondeigendom
28 november 2018
Spelregelkaarten bij stedelijke transformatie: hoe maak je het gebied de winnaar?
15 november 2019
Dit zijn de spelers en financieringsrollen bij gebiedstransformatie
23 juni 2020
Het Paleiskwartier ’s-Hertogenbosch in vogelvlucht
1 oktober 2019
Strijp-S Eindhoven in vogelvlucht
8 oktober 2019
Spoorzone Delft in vogelvlucht
15 oktober 2019
De Binckhorst Den Haag in vogelvlucht
22 oktober 2019
Isabelle Vries over Merwe-Vierhavens: “Belangen gemeente en Havenbedrijf op één lijn brengen”
30 januari 2020
Publiek-private samenwerking redt transformatie in Maarssenbroek
19 augustus 2020
Ambitie vs participatie: Utrecht Merwede zoekt naar balans
26 januari 2021
10 jaar samen stadmaken op de Binckhorst #1 – de initiatiefnemers
8 juli 2021
10 jaar samen stadmaken op de Binckhorst #2 – de ontwikkelaars
16 juli 2021
10 jaar samen stadmaken op de Binckhorst #3 – de wetenschappers
27 juli 2021
10 jaar samen stadmaken op de Binckhorst #4 – de gemeente
25 augustus 2021
10 jaar samen stadmaken op de Binckhorst #5 – de ontwerpers
17 september 2021
Cover: ‘Dossier Gebiedstransformaties’ door Aerovista Luchtfotografie (bron: Shutterstock)