Verslag Zelforganisatie: voor veel mensen is het een abstract, vaag begrip. Daarom stond de Vierde Nationale Dag van de Zelforganisatie in het teken van het menselijk brein: een concreet en aansprekend thema. Het is bovendien een onderzoeksterrein dat de laatste jaren sterk aan aandacht wint. Meer dan 200 mensen maakten er op 7 november 2012 een geweldige dag van. Ons brein is continu bezig om complexe zaken onder hoge druk op te lossen. De enige manier waarop dit lukt is via zelforganisatie. Drie inspirerende sprekers - Dick Swaab, Geleyn Meijer en Mark Mieras - belichtten het thema elk vanuit hun eigen invalshoek. Swaab betoogde dat wij vanaf het allereerste begin geprogrammeerd zijn voor zelforganisatie en liet zien hoe het brein zich ontwikkelt. Meijer vertelde over de 'nieuwe' wereld, waarin mensen de mogelijkheid hebben om zich nog meer te ontplooien en zaken lokaal met elkaar te organiseren. Met Mieras maakten we een reis door ons brein en ontdekten we dat een sterk verhaal een basisvoorwaarde is voor zelforganisatie.
Vierde Nationale Dag van de Zelforganisatie
Deze inhoud kan niet getoond worden in verband met jouw cookie-wensen. Accepteer tracking cookies of bekijk Sfeerimpressie Vierde Nationale Dag van de Zelforganisatie op Vimeo.
Meer informatie over hoe wij omgaan met jouw privacy vind je onder Copyright & Privacy
Wat is zelforganisatie?
Zelforganisatie wordt gedefinieerd als: “...een proces dat door de talloze interacties van elementen van het systeem op een lager niveau een patroon op een globaal niveau van een systeem doet ontstaan. Daarbij komt dat de regels die deze interacties beschrijven worden uitgevoerd op basis van lokale informatie, zonder enige referentie naar het globale patroon”. Concreet betekent dit dat er structuur en orde in een systeem ontstaan zonder centrale regie. Eigenschappen van zelforganiserende systemen zijn adaptiviteit, flexibiliteit en 'bottom-up' organisatie.
Dagvoorzitter Iris Meerts opende de dag met een korte introductie op zelforganisatie. Zelforganisatie is het proces waarbij door talloze interacties van elementen van het systeem op een lager niveau een patroon ontstaat op globaal niveau. Volgens Meerts gaan we toe naar een samenleving die stoelt op zelforganisatie (al dan niet met de nodige hulp) en meer eigen regie. Stichting Zelforganisatie wil mensen inzicht bieden in hoe zelforganisatie werkt en wat het je kan opleveren. Haar presentatie vindt u en ze liet dit filmpje zien.
Deze inhoud kan niet getoond worden in verband met jouw cookie-wensen. Accepteer tracking cookies of bekijk TO UNDERSTAND IS TO PERCEIVE PATTERNS op Vimeo.
Meer informatie over hoe wij omgaan met jouw privacy vind je onder Copyright & Privacy
Keynote speaker Dick Swaab maakte de verwachtingen meer dan waar met een boeiend en uitermate leerzaam betoog over hoe onze hersenen in elkaar zitten. Hij betoogde dat ons brein helemaal bestaat uit zelforganisatie: er is geen centrale regie, er is sprake van feedback, escalatie & delegatie, nieuwe verbindingen treden op waar nodig en er is lokale competitie op basis van functioneren (‘Cells that fire together wire together', Hebb). Kortom: het is een voortdurende 'survival of the fittest' in ons brein. Swaab zet vraagtekens bij de 'vrije wil'; hij stelt dat we een mix zijn van genetische informatie, complexe invloeden in de baarmoeder en (in mindere mate) ervaringen in onze eerste levensjaren. Dat bepaalt ons karakter, onze capaciteiten en beperkingen.
Deze inhoud kan niet getoond worden in verband met jouw cookie-wensen. Accepteer tracking cookies of bekijk Swaab - Vierde Nationale Dag van de Zelforganisatie op Vimeo.
Meer informatie over hoe wij omgaan met jouw privacy vind je onder Copyright & Privacy
Na de lunch nam Geleyn Meijer van de Hogeschool van Amsterdam ons mee in de wondere wereld van crossovers en ICT. ICT stelt ons meer dan ooit in staat om onszelf te ontplooien en met anderen te verbinden. Hij schotelde ons drie explosieve cocktails voor die een revolutie gaan betekenen voor de samenleving: apps & open data, gaming & geven en lokaal ontwerpen & lokaal maken. In elk van deze cocktails maken gebruikers, burgers, klanten - wij - het verschil. Meijer betoverde ons met onder meer een filmpje over Conspiracy for Good, over het sociale belang van verhalen vertellen in combinatie met goed doen (geven), en voorbeelden van TechShops en Fablabs.
Deze inhoud kan niet getoond worden in verband met jouw cookie-wensen. Accepteer tracking cookies of bekijk Geleyn Meijer - Vierde Nationale Dag van de Zelforganisatie op Vimeo.
Meer informatie over hoe wij omgaan met jouw privacy vind je onder Copyright & Privacy
Mark Mieras imponeerde met een prachtige presentatie, mooie filmpjes en een goed verhaal. Waar zelforganisatie al niet toe kan leiden, zagen we in een filmpje over een bijzonder 6-jarig meisje. Ook hij benadrukte het belang van verhalen vertellen en het belang van een persoonlijk sterk verhaal in het bijzonder. Een sterk verhaal maakt dat je gemakkelijker verantwoordelijkheid neemt voor je daden. “Aandacht, een sterk verhaal en voldoende speelruimte. Dat is wat een mens nodig heeft”, aldus Mieras. Hij kwam met het voorbeeld van een vliegdekschip, waar tijdens een militaire operatie elke minuut vliegtuigen opstijgen en landen. Hier heeft iedereen die meewerkt niet alleen het recht, maar ook de plicht om te allen tijde het proces te stoppen als hij/ zij denkt dat dit nodig is. Door de enorme flexibiliteit die de operaties vragen aan boord is er maar één organisatievorm mogelijk: de netwerkorganisatie. De urgentie creëert de noodzaak tot zelforganisatie.
7 november 2012 | De Doelen, Rotterdam
Organisatie: Stichting Zelforganisatie
De volgende Nationale Dag van de Zelforganisatievindt plaats op 13 november 2013.
Voor de presentaties van de workshops over zelforganisatie in de praktijk zie bijlage.
Zie ook:
- De stad als brein - verslag inaugurele rede Zef Hemel
- Essays ‘Toekomst van de stad’
- Jeroen Koops - 'Zelforganisatie in binnenstedelijke gebiedsontwikkeling'
Cover: ‘Papieren brein’ door Josh Namdar (bron: Shutterstock)
