Havensteder 100 jaar en de stad die nooit af is

Een impressie van het symposium

Het feest trekt een gemixt gezelschap van ambtenaren, ontwikkelaars, architecten en anderen uit de wereld van wonen en bouwen. Na een introductie door dagvoorzitter Bas van der Pol volgt een tweegesprek met Hedy van den Berk, bestuurder van Havensteder, over de rol die Havensteder voor zichzelf ziet als het gaat om wonen in de toekomst. Van den Berk begint met de mededeling dat er een definitief akkoord is bereikt over de Hofbogen. Het arrangement is een samenwerking tussen ProRail, de gemeente Rotterdam, Vestia en Havensteder. Het dak van de bogen mag worden vrijgemaakt en er is subsidie beschikbaar voor het opknappen van de ruimten. Volgens de bestuurder is ZOHO bijzonder omdat het oorspronkelijk een grootschalig sloop- en nieuwbouwproject zou worden. Dat is nu helemaal van de baan en in plaats daarvan probeert de corporatie bottom-up ontwikkelingen en initiatiefrijke communities in de oude gebouwen te ondersteunen. Het gebied kan zo weer levendig worden en een plek waar je als bewoner trots op kunt zijn. Als voorbeeld van ‘stadstrots’ haalt Van den Berk een andere locatie in Rotterdam aan: “De Markthal bijvoorbeeld, ik heb daar een uur op een trapje gezeten en gezien hoe trots mensen zijn op het prachtige gebouw. Daar word ik heel blij van.”

Parlementaire enquête woningcorporaties

Na het gesprek met Van den Berk interviewt Van der Pol Bas Jan van Bochove. Van Bochove is voormalig Tweede Kamerlid en geestelijk vader van de parlementaire enquête woningcorporaties. Hij vertelt over zijn verwachtingen ten aanzien van de parlementaire enquête en de betekenis ervan voor woningcorporaties. Volgens Van Bochove moet er rekening worden gehouden met de Herzieningswet en de novelle van minister Blok. Deze zullen beperkingen opleggen aan de corporatiesector. “Ik verwacht dat de enquête veranderingen gaat brengen in het stelsel van woningcorporaties, met name in het interne en externe toezicht. Corporaties worden gedwongen om na te denken over hun posities in de toekomst.” Van Bochove hoopt op een niet te sterk ingeperkte rol voor corporaties en plaatst kanttekeningen bij de richting die nu wordt ingezet: “Ik denk dat je als corporatie een brede opgave moet zien, er moet zijn voor alle mensen die niet in hun eigen huisvesting kunnen voorzien. Corporaties mogen dat straks niet meer doen, dat vind ik een slechte ontwikkeling.” Een tweede punt van Van Bochove is of één set regels voor het hele land wel werkt. “Op dit moment wordt er uitgegaan van generiek volkshuisvestingsbeleid. Maar mensen bevinden zich in vele verschillende omstandigheden. Je moet lokaal zoeken naar manieren om de kwaliteiten van de samenleving te versterken, dus niet op de eendimensionale manier zoals dat in Den Haag wordt voorgesteld,” aldus Van Bochove.

Vervolgens is er gelegenheid voor vragen uit het publiek. Hoe gaan woningcorporaties om met de openbare ruimte? Hedy van den Berk: “Als je een gebied op de schop neemt, moet je ook meteen de openbare ruimte aanpakken. In het verleden waren de rollen niet altijd duidelijk en kwam het voor dat allerlei kosten op het bordje van de corporatie terechtkwamen. Voor de openbare ruimte is het zaak daar heldere afspraken met de partijen over te maken.”

Rotterdam en de geschiedenis van Havensteder

Stadssocioloog professor Arnold Reijndorp geeft vervolgens een presentatie over de geschiedenis van Havensteder en de 100 jaar sociale woningbouw. In 2011 is Havensteder ontstaan uit een fusie van Com.wonen en PWS. Waar PWS altijd hetzelfde is geweest, is Com.wonen een samensmelting van vele partijen, beginnend in 1914. Het blijkt dat in Rotterdam al meer dan honderd jaar geleden een vorm van particulier opdrachtgeverschap bestond. In het kleinschalige kampten mensen van toen met dezelfde problemen als nu. Bekijk de gehele college hieronder.

De stad die nooit af is: wandeling langs de Hofbogen

In de middag vinden verschillende parallelsessies plaats. Een van deze sessies omvatte een wandeltocht met directeur Havensteder Peter van Lieshout en Simone Rots, architectuurhistoricus van Crimson. De eerste stop van de wandeltocht is de Hofbogen. Een overblijfsel van de Hofpleinlijn die in 1908 in gebruik werd genomen. Het station is in 1990 gesloopt. Sindsdien gebeurde er steeds minder mee, waardoor de viaducten en de omliggende straten achteruit gingen. De ligging en de structuur van de bogen bieden echter kansen. Er wordt hard gewerkt aan de invulling van de bogen en het dak. Dit gebeurt veelal met kleine bedrijven. Langzaam maar zeker krijgen de bogen een functie. Ondertussen zijn er een mini-mall en diverse culturele voorzieningen. Het dak, dat nog in aanbouw is, biedt ruimte voor een park. Het plan is om evenementen en kleinschalige initiatieven te laten plaatsvinden op het dak. Daarmee sluiten de ontwikkelingen tevens aan op de Luchtsingel, een 300 meter lange brug die de Hofbogen verbindt met het Schieblock. De totstandkoming van het nieuwe programma van de Hofbogen is een voorbeeld van een initiatiefrijke community.

Zie ook:

- ZoHo Rotterdam: sociaal rendement van de maakindustrie
- ZoHo Rotterdam: innoveren door leren verbinden en creëren
- Het Lege Gebouw
- Bottom-up ondernemerschap: NU HIER
- Video 'Gezocht: nieuwe bewoners', Tuindorp Vreewijk