Technologie creëert snel waarde

Vakcongres Laboratorium Rotterdam

- Vakdebat Laboratorium Rotterdam

Het lijkt steeds sneller te gaan in technologie-land. Jaarlijks komen nieuwe hard- en software uit die nieuwe mogelijkheden met zich meebrengen. Waar het voorheen voornamelijk grote technologiebedrijven waren die deze innovaties voortstuwden, zien we in de afgelopen jaren een verandering. Het open ontwikkelingsproces, mogelijk gemaakt door het internet, laat uitvinders toe om met een goed idee en beperkte middelen toch hun visies waar te maken.

Virtual reality

Een geweldig voorbeeld hiervan is de Oculus Rift. Dit is een apparaat dat als een bril wordt opgezet en dat via twee losse schermen beelden op de ogen projecteert. In combinatie met bewegingssensoren maakt de Oculus Rift virtuele werelden levensecht. Beweegt de gebruiker zijn hoofd, dan beweegt de wereld mee. Zo’n vier jaar geleden begon uitvinder Palmer Luckey, toen 17 jaar oud, na te denken over het concept. Door verschillende onderdelen te combineren zou het mogelijk zijn om zijn idee waar te maken, was zijn gedachtegang. Het probleem was echter dat hij als tiener niet de middelen had om de prototype te ontwikkelen.

Via Kickstarter, een crowdfunding platform, probeerde hij steun te vergaren. Het idee was een gigantisch succes. Palmer zette oorspronkelijk een doel van 250.000 dollar neer. Met behulp van bijna 10.000 geldschieters heeft hij ruim 2,4 miljoen dollar opgehaald. De Oculus Rift is in 2013 opgekocht door Facebook voor meer dan 2 miljard dollar. Duizelingwekkende bedragen. De waarde van de Rift voor Facebook zit wellicht in de toekomstige betaalbaarheid van het apparaat. Nu kost het nog zo’n 400 euro per stuk. Wanneer de Rift goedkoop genoeg is zullen veel mensen het in huis halen en kan het een nieuwe vorm van sociale ontmoetingen mogelijk maken, zo beredeneert de social media-gigant. Wat eigenlijk nog bijzonderder is, is de totstandkoming van het apparaat. Het proces is namelijk helemaal open. Geïnteresseerden kunnen constant meedenken over de applicaties en het ontwerp. In feite is de Rift de resultaat van een samenwerking tussen vele breinen over de hele wereld.

Do it yourself

Een ander voorbeeld van samenwerking tussen fabrikant en liefhebbers is Car 2 Go. Het is een autohuurservice die actief is in vele steden over de hele wereld, waaronder Amsterdam. Via een app kunnen abonnees elektrische auto’s reserveren en deze binnen bepaalde grenzen gebruiken. De betaling gaat op de achtergrond. De app wordt echter niet door Car 2 Go gemaakt. Het bedrijf gaf geïnteresseerde programmeurs de benodigde tools. Vervolgens gingen deze doe-het-zelf’ers aan de slag. Het resultaat is een reeks aan niet-officiële apps die soms hele nuttige, niet direct voor de hand liggende functies hebben. Deze open houding laat toe dat extern talenten hun visie kunnen uiten en zo kunnen bijdragen aan het totstandkomen van het product. Naast de open ontwikkelingsproces gebruikt Car 2 Go data op een manier dat goed gedrag stimuleert. De auto’s zijn in feite rijdende computers, met vele sensoren wordt het rijgedrag van de gebruiker in de gaten gehouden. Is het gedrag netjes, dan krijgt de rijder een positieve score in beeld. Rijdt de gebruiker roekeloos en op energieverspillende wijze, dan gaat de score achteruit. Blijf je doorgaan, dan komt er zelfs een waarschuwing in beeld. Het gaat zelfs zo ver dat Car 2 Go abonnementen kan opzeggen als iemand het te bont maakt. Dit is mogelijk door de generatie van data.

Bonnenboekje

Dat data nog meer kunnen dan gedrag in kaart brengen, wordt wel duidelijk uit het voorbeeld van de Amerikaanse supermarktketen Target. Een furieuze man liep de winkel binnen en eiste een gesprek met de manager. Zijn zestienjarige dochter heeft een bonnenboekje gekregen voor babykleding en wiegen. Ze zit nog op de middelbare school, willen jullie haar op verkeerde ideeën brengen?’ De manager zag dat er inderdaad reclame was verzonden naar de dochter met zwangerschapskleding, meubelen voor een babykamer en babyspullen. Enkele dagen later belde de vader de winkel op om zich te verontschuldigen. ‘Ik heb mijn dochter gesproken. Er blijken activiteiten in mijn huis te zijn waarvan ik niet op de hoogte ben, mijn excuses’. Wat was gebeurd? Target houdt van alle klanten bij wat zij kopen. Door vele miljoenen aankopen te analyseren, kunnen zij met redelijke zekerheid vaststellen dat een bepaalde klant zwanger is en in welke trimester van de zwangerschap zij zich bevindt. Door hun advertenties te optimaliseren weten zij hun omzet te aanzienlijk te verhogen. Natuurlijk blijft privacy een heikel punt; sommige mensen waren niet bepaald gecharmeerd van het feit dat Target zoveel van ze wist.

Marktwerking

Taxi-app Uber is een voorbeeld van de optimalisatie van vervoer. Op de app kunnen mensen aangeven een taxi nodig te hebben. De taxi’s in de buurt krijgen een signaal en rijden vervolgens naar de klant. Dit gebeurt soms in wel minder dan 30 seconden. Betalingen gaan op de achtergrond via de app, dus contant geld komt niet aan te pas. Passagiers én chauffeurs kunnen elkaar beoordelen. Vijf sterren voor een goede rit, een ster als het niet naar wens was. Dit bevordert goed gedrag, want de beoordelingen zijn openbaar. Zo kunnen chauffeurs ervoor kiezen om een klant met lage beoordeling niet mee te nemen, of kan een klant kiezen om niet mee te gaan met een slecht beoordeelde chauffeur.

De nieuwe variant UberPOP gaat nog verder. Het laat mensen toe om zelf taxichauffeur te worden met een druk op de knop. Dit kan aantrekkelijk zijn omdat prijzen door vraag en aanbod worden bepaald. Zijn er in een bepaald gebied weinig taxi’s, dan kunnen de prijzen wel oplopen tot twee keer, vijf keer of tien keer zo hoog als normaal. Op deze manier vult de markt zich snel en komt er een evenwicht in vraag en aanbod. Dat het Uber-concept een succes is blijkt wel uit het feit dat het bedrijf is gewaardeerd op 18 miljard dollar.

Morgen

Aan de kern van deze ontwikkelingen staan drie grote pijlers volgens Alexander Klöpping:
 
- Open ontwikkeling
- Dataverzameling en verwerking
- Delen van informatie en middelen

Uiteindelijk is dit allemaal om diensten sneller en goedkoper te maken. Het optimaliseren van het leven op fundamentalistische wijze. Wij leven met z’n allen in een tijd waarin een 17 jarige ondernemer in vier jaar tijd met niet meer dan een goed idee en technische know-how een miljardenbedrijf kan creëren, een tijd waarin honderden of zelfs duizenden ontwikkelaars over de hele wereld met elkaar samenwerken aan een enkel product, waarin het makkelijker dan ooit is om te zenden én te ontvangen.

De potentie van deze drie pijlers geldt ook voor de ontwikkeling van de stad. Met data kunnen patronen worden ontdekt waarop ontwerp en beleid zich kunnen aanpassen. Door open te ontwikkelen, informatie en middelen te delen kunnen steden van morgen worden geoptimaliseerd.

Zie ook:

- Vakdebat Laboratorium Rotterdam
- De versnellende werking van big data en ICT
- Film: STAD(S)MAKEN - #3 Big data