Nieuws In zijn Huizinga-lezing 2013 gaat NRC-columnist Bas Heijne in op de ‘ont-tovering’ van de wereld. Tegenover dit bekende begrip van Max Weber, dat het einde van het geloven en de opkomst van de rede aanduidt, stelt Heijne het diepgevoelde hedendaagse verlangen naar een nieuwe betovering, een nieuw geloven, als reactie op een doorgeschoten rationaliteit. Is ook in gebiedsontwikkeling het ‘geloven’ het afgelopen jaar 2013 in een nieuw daglicht komen te staan? Zeker is wel dat ook 2013 weer een bewogen jaar is geweest, waarin verandering en transitie centraal stonden. Dat geldt zowel voor organisaties en processen, als voor de ruimtelijke opgaven zelf. We startten dit jaar in ons redactioneel 2013: where are we now? met het motto ‘herpakken en herbezinnen’. Maatschappelijke tendenzen en veranderingen in het vakgebied, zoals internationalisering, zullen zich verder uitkristalliseren, verwachtten we. En ja, er is veel gebeurd en het herstel lijkt verder door te zetten. Misschien is er inmiddels zelfs sprake van een nieuw elan in het vakgebied. Vakkennis en competenties als communicatie en samenwerkingsgerichtheid lijken daarbij belangrijker dan ooit. Het geloof in eigen kunnen breekt weer door na de negatieve spiraal van de crisistijd.
Sociale innovatie
Met het toenemende belang van samenwerking en coalitievorming komen de meer zachte kanten van processen meer voor het voetlicht. Aandacht voor de ‘menskant’ van gebiedsontwikkeling is onmiskenbaar in opkomst. We besteedden er het afgelopen jaar onder meer aandacht aan in onze bundel ‘Gevraagd: meer balans tussen ziel en zakelijkheid’, waarin wij onder anderen spraken met hoogleraar en organisatiepsycholoog Sandra Schruijer en hoogleraar Advieskunde Léon de Caluwé. Die bundel verscheen ter ere van het tien-jarig bestaan van de MasterCityDevelopers-opleiding (MCD). Gebiedsontwikkeling gaat steeds meer over sociale innovatie, was daarbij boodschap, waarbij zaken als vertrouwen, vakmanschap, betrokkenheid, communicatie en sensitiviteit een sleutelrol spelen. Het bleek een feest van herkenning, getuige de reacties op het platform van een aantal jonge professionals die de MCD volgen.
Ontslakken
Het Praktijkcongres in het voorjaar ging dit keer over Werkzame Ontwikkelstrategieën. Ook hier vormden begrippen als procesaanpak, flexibiliteit en de kleine korrel de kern van een opkomend nieuw elan. Slimmer, flexibeler en goedkoper werken door het opruimen van stapels wet- en regelgeving, oftewel ontslakken, vormde een rode draad op het congres en door het gehele jaar heen. Inmiddels is er gestart met een pilot in acht gemeenten en hebben zich ook nog eens acht nieuwe gemeenten aangemeld. In het verlengde hiervan leverde ook de serie artikelen die we publiceerden rondom de nieuwe Omgevingswet veel hits en response op.
Duurzaamheid
Duurzaamheid als maatschappelijk thema staat dit jaar breed op de agenda en ook in het vakgebied is hier logischerwijs veel aandacht voor. De uitdaging ligt hier vooral in gedragsverandering, bijvoorbeeld ten aanzien van energiegebruik, waarbij financiële prikkels nogal eens overschat worden, aldus hoogleraar Omgevingspsychologie Linda Steg. Een mijlpaal dit jaar is het ondertekenen van het energieakkoord door een groot aantal maatschappelijke groeperingen, overheid en bedrijfsleven. Gebiedsontwikkeling.nu tekende een aantal reacties op van vertegenwoordigers van koepels, overheden, wetenschap en bedrijfsleven.
Woningmarkt
Nieuwe hoop kwam tegen het einde van het jaar met een voorzichtige opleving van de woningmarkt. Daarbij is vooral aandacht voor het middensegment, jongerenhuisvesting en een nieuwe benadering van de zorg. Een andere ‘groeimarkt’: de transformatie van kantoren in woningen, hotels of studentenhuisvesting begint in veel steden concreet vorm te krijgen. Ook de logistiek groeit, met als drivers de internationale handel en e-commerce. Een sprekend voorbeeld hiervan is Venlo als nieuwe logistieke hub.
Internationalisering
Met artikelen over gebiedsontwikkeling in onder meer China, Duitsland en de VS speelde het platform in op de verdergaande internationalisering. De blik naar buiten richten levert de nodige inspiratie op voor onze eigen praktijk en brengt andersom kansen in kaart voor het Nederlandse bedrijfsleven in het buitenland. Rondom het thema Urban Water verzamelden we internationale artikelen over onder meer de Nederlandse water-expertise. Hierin een interview met Henk Ovink, die Nederland als waterland in het post-Sandy New York op de kaart heeft gezet. Ook in ons eigen land blijven we overigens onverminderd de blik naar buiten richten, met onze serie leren van andere branches. Afgelopen jaar stonden hierin onder meer de TV-wereld (doelgroepen), de psychologie (leiderschap, teams, samenwerken) en sociaal-maatschappelijke thema’s zoals de improvisatiesamenleving van Hans Boutellier centraal.
Vertrouwen
Volgens Bas Heijne staat het conflict tussen ratio en betovering de komende jaren centraal in de samenleving als geheel. Het hernieuwd geloof in eigen kunnen, samenwerking en vertrouwen in elkaar breekt niet alleen in ons vakgebied door. Willem-Alexander introduceerde in zijn eerste Troonrede het begrip participatiemaatschappij, waarin betrokkenheid en samen-doen centraal staan. LinkedIn publiceerde onlangs de top-10 van meest gebruikte competenties in profielen. Daarbij staan ‘verantwoordelijk’, ‘strategisch’, ‘expert’, ‘creatief’ en ‘innovatief’ op de hoogste plekken. Ook voor nieuwe opgaven als herontwikkeling en het inpassen van de kleinere schaal zijn dergelijke competenties cruciaal. De noodzaak tot betaalbaarheid schuift de bouwketen in elkaar en leidt tot nieuwe rollen en nieuwe partijen. In het nieuwe jaar blijven we aandacht besteden aan deze zich verder uitkristalliserende tendenzen. Thema’s als zorg, energie, en transitie van organisaties staan op de agenda, evenals de serie interviews met young professionals waarin hun inspiratie en passie centraal staan. En uiteraard zijn we trots op de sterke groei van Gebiedsontwikkeling.nu, naar 10.000 unieke bezoekers per maand. Dit jaar kunt u voor onder de kerstboom nog één nieuwsbrief van ons verwachten, met als thema grondbeleid. In de verder lezen links op deze pagina hebben we een aantal best-gelezen artikelen rondom de kernthema’s van het afgelopen jaar voor u op een rij gezet. In het volgend jaar gaan we van start met een frisse vooruitblik op thema’s en congressen, én een interview met Bianca Seekles van ERA Contour, Vastgoedvrouw van het Jaar 2013 en lid van de Redactieraad van Gebiedsontwikkeling.nu. Op 27 maart (save the date) vindt het Jaarcongres plaats van de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling met onder anderen Kim Putters (SCP) over de verzorgingsstad, Jan Dirk van der Zee (INretail) over retail en Chris Kuijpers (Min I en M) over de energietransitie. Wij gaan graag samen met u en in vol vertrouwen het nieuwe jaar in.
Verder lezen:
Congres praktijkleerstoel Werkzame Ontwikkelstrategieën
Omgevingswet en ontslakken
- Zin Omgevingswet hangt af van geboden afwegingsruimte
- Het is tijd om te ontslakken, te weinig ruimte voor gezond verstand
- Checklist slakken en ontslakken: do's en don'ts
- Knelpunten in de Omgevingswet
- Omgevingswet moet lokaal maatwerk faciliteren
- De kop is er af, na de zomer de doorstart van de kopgroepen
- Noord-Brabant werkt al in de geest van de Omgevingswet
- Ruimtelijke kwaliteitsteams black-box geopend
Leren van andere vakgebieden:
Tv-wereld (doelgroepen)
- Geloven in het geluk
- Doelgroepbenadering helpt om consument beter te bedienen
Psychologie (leiderschap, teams, samenwerken, vertrouwen)
- Gevraagd: meer balans tussen ziel & zakelijkheid (pdf)
Sociaal-maatschappelijk (transitie organisties, engagement)
- Ymere in transitie, zoektocht naar de nieuwe corporatie
- Corporaties in transitie
Internationaal / urban water
- Urban development on the waterfront
- Flooding? Let's bring in the Dutch. Interview with Henk Ovink
- Waal river, widespread cooperation
- Risk thinking needs to change
- Gebiedsontwikkeling in Duitsland, gidsland voor Nederland
- Erfgoed als katalysator voor gebiedsontwikkeling: Lessen uit de Duitse praktijk
- Herijken van gebiedsontwikkeling in China
Energie / grondstoffen /duurzaamheid
- Energieakkoord impuls voor gebouwde omgeving
- Energieakkoord: een half vol glas
- Nog geen prijseffect grondstoffen op Nederlandse vastgoedmarkt
- Congres 'Succesfactoren duurzame gebiedsontwikkeling'
- Duurzame gebiedsontwikkeling: doe de tienkamp
- Eerste c2c bedrijventerrein in Nederland
- De psychologie van de duurzaamheid
Woningmarkt
- Jongerenhuisvesting tussen wal en schip
Zelfbouw tussen droom en daad
Serie corporaties na het akkoord Blok - Aedes
Vier kenners van de corporatiewereld, Rob Haans (de Alliantie); Dirk Jan van der Zeep (Portaal); Friso de Zeeuw (TU Delft en Bouwfonds Ontwikkeling) en Paul Rutten (Deloitte Real Estate) delen hun visie op de rol en taak van corporaties in het licht van de recente afspraken tussen Aedes en minister Blok. Lees hieronder het driedelige feuilleton.- Corporaties na het akkoord Blok - Aedes deel 1
- Corporaties na het akkoord Blok - Aedes deel 2
- Corporaties na het akkoord Blok - Aedes deel 3
10 jaar MCD
Social media
Hoe kan sociale media gebiedsontwikkeling initiëren en stimuleren?
Deze vraag stond centraal tijdens het seminar 'De kansen van social media voor gebiedsontwikkeling’. Lees het verslag en de interviews met Dennis Honkoop (directeur Van Driesten Bouw) en Annet Postma (communicatie adviseur de Alliantie) en Olaf Vreugdenhil (ontwikkelmanager de Alliantie).
- Social media als connectie
- De kracht van kantineverhalen en SOCIALE MEDIA in gebiedsontwikkeling
- Hogekwartier Amersfoort, een gesprek over online en offline gebiedscommunicatie
Zie ook:
Cover: ‘2013.04.09_Gevraagd meer balans_2_680’
Door Anne Luijten
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
